Ryanne van Dorst vertelde deze week in haar nieuwe televisieprogramma Geslacht! dat ze een intersekse conditie heeft en doorbreekt daarmee een taboe. In 2015 schreef Marije Rispens een artikel voor Zij aan Zij: Intersekse- wat is dat nou precies?
Is het een jongetje of een meisje? Het lijkt een doodgewone vraag aan kersverse ouders. Maar er worden ook baby’s geboren bij wie die vraag niet zo snel te beantwoorden is. Bij ongeveer één op de tweehonderd Nederlanders wijken de geslachtsklieren, de hormonen of de chromosomen af van wat we over het algemeen onder ‘man’ of ‘vrouw’ verstaan.
Volgens de biologieboeken op school hebben mannen XY-chromosomen, een penis, testes en testosteronhormoon. Vrouwen hebben XX-chromosomen, een vagina, eierstokken, een baarmoeder en oestrogeenhormoon. Toch worden er soms meisjes geboren met XY-chromosomen, met een vagina én met testes in de buik. Andersom worden ook jongens met XX-chromosomen geboren.
Er bestaan meer dan veertig aangeboren aandoeningen waarbij de geslachtsontwikkeling verschilt met de norm. De overkoepelende naam hiervoor is intersekse of DSD (Differences of Sex Development). In sommige gevallen wordt een intersekse-conditie al bij de geboorte vastgesteld. Er zijn ook mensen die hier pas als puber, volwassene of misschien nooit achter komen. Soms is er bij intersekse aan de buitenkant van het geslacht namelijk niets te zien en ontdekken artsen de conditie pas als menstruatie uitblijft of als het niet lukt om zwanger te worden. De medische behandeling en latere gevolgen voor mensen met intersekse variëren sterk.
Onderzoek
De termen intersekse en DSD zijn nog vrij onbekend. Dat komt deels door de vele verschillende vormen, deels doordat onderzoek nog in de kinderschoenen staat en grotendeels doordat er lang geheimzinnig over werd gedaan. Het Sociaal Cultureel Planbureau publiceerde vorig jaar het onderzoek Leven met intersekse/DSD. Hierin schrijft Jantine van Lisdonk dat de mensen met intersekse moeite hebben om open te zijn over hun conditie. “In de praktijk beslissen ze zorgvuldig tegenover wie ze open zijn en wat de boodschap is. Ze vertellen soms niet alles en het komt voor dat ze zich aanpassen of situaties vermijden om ervoor te zorgen dat hun conditie onzichtbaar blijft. Hun conditie heeft vaak impact (gehad) op relatievorming en de beleving van seksualiteit.”
In de weinige onderzoeken die naar intersekse zijn gedaan, gebruikt niet iedereen dezelfde definitie. Daardoor komen de onderzoeken uit op andere percentages. Het percentage in de onderzoeken ligt tussen de 0,018 en 1,9 procent. Het Sociaal Cultureel Planbureau spreekt van 80.000 mensen met intersekse-conditie in Nederland. Dat komt neer op iets minder dan één op tweehonderd Nederlanders.
Miriam van der Have over de I in LHBTI
“Natuurlijk zijn er verschillen, al was het maar dat intersekse iets is wat je hébt en niet wat je bént. Je noemt het geen interseksueel. Ik leg het wel eens als volgt uit. Bij seksuele oriëntatie gaat het over houden van een man of een vrouw. Bij genderidentiteit hebben we het over je uiten als man of vrouw. En bij intersekse heeft je lichaam kenmerken van zowel een man als een vrouw. De belangrijkste overeenkomst: hoe reageert de maatschappij hierop? En hoe zorg je voor meer acceptatie? We hebben te maken met dezelfde moeilijkheden, herkenbare situaties en gemeenschappelijke doelen. Daarom wil ik die I graag bij de afkorting LHBT. Samen sta je sterk. Maar tegelijk is het niet de enige plaats waar intersekse meer aandacht moet krijgen. Betere uitleg in biologieboekjes en aandacht voor intersekse op de werkvloer moeten het voor mensen met een intersekseconditie mogelijk maken over hun gevoelens van schaamte en de geheimhouding heen te stappen.”
Lees het hele artikel in ons online archief (nummer 3 in 2015).
