Feminisme back onder twintigers

Nu Beyonce er eentje is, Lena Dunham, zelfs Obama en onze eigen Maxima, lijkt het duidelijk; feminisme is misschien nog niet the new black, maar het is zeker back.

In 2005 dacht de Nederlandse minister van emancipatie dat alle doelen wel waren behaald en dat de stekker met een gerust hart uit zijn ministerie kon worden getrokken. Even leken we er een beetje in te geloven dat Nederland het hoogst haalbare had bewerkstelligd als het ging om gelijke rechten. Maar daar is het weer, dat omstreden woord: Feminisme. En terecht of onterecht, het was misschien een wat suspecte term geworden, riekend naar een verbitterde haat naar alle mannen. Maar inmiddels staat er een nieuwe generatie twintigers op in de media en de literatuur die het zomaar weer durft te zeggen; ze voelen zich feministe. Simone van Saarloos, Niña Weijers, Alma Mathijsen, Saskia de Coster, Bregje Hofstede, Wiegertje Postma, Clarice Gargard en nog heel veel meer. Allemaal spreken ze zich helder en duidelijk uit over hun ervaring, als vrouw, als LHBT-er, over gendertyperingen en sluimerend seksisme.

To be or not to be

"Absoluut identificeer ik mij als feminist. Altijd al. Ik vind dat als je van mening ben dat mannen en vrouwen gelijkwaardig zijn dan ben je feminist." Schrijfster en Correspondent-journaliste Bregje Hofstede groeide op bij een moeder en een vader die zich allebei feminist noemden. Voor haar is het dan ook een no-brainer: "Ik ben altijd verbaasd dat je met vriendinnen gesprekken kunt voeren over dit soort dingen, je gezamenlijk kwaad maakt en opwind. Maar dan komt op een gegeven moment het woord feminist op tafel en dan zijn het toch diezelfde felle vrouwen die zeggen, oh nee maar ik ben geen feminist."

Ook de Belgische schrijfster en kunstenares Saskia de Coster windt er geen doekjes om: "Ondubbelzinnig ja voel ik me feministe. Ik begrijp niet zo goed dat zoveel vrouwen daar zo heel moeilijk over doen. Het heeft natuurlijk alles te maken met de uitleg van wat is dan een feministe. Voor mijzelf heeft het alles te maken met menselijkheid en medemenselijkheid." 

Maar niet iedereen is overtuigd over de bruikbaarheid van de term, en de definitie ervan. Hoewel schrijfster Hanna Bervoets zich politiek uitspreekt en zich actief inzet voor gelijke rechten, noemt ze zichzelf geen feministe: "Er wordt me dan ook regelmatig verweten dat ik mezelf geen feminist wil noemen. Ik zou bang zijn mezelf uit te spreken, maar dat is het helemaal niet. Ik ben behoorlijk radicaal, maar ik vind het woord 'feminist' soms problematisch omdat het voor iedereen een andere betekenis heeft. Bij het woord 'stoel' denkt iedereen aan hetzelfde, bij het woord 'feminist' heeft iedereen een eigen waarheid - ik ben vaak genoeg op vrouwenavonden geweest die de hele avond gaan over de betekenis van de term, ik vind dat zo afleiden. Ik kies zelf daarom liever een ander woord, activisme, gelijkheidsstrijder, of gewoon…open."

Welke term er ook gebruikt wordt, een nieuwe generatie vrouwen springt op de bres voor gelijkheid en maakt vrouwenrechten bespreekbaar. Actrice Emma Watson, opgegroeid als Hermione in Harry Potter films, gebruikt haar publieke platform om aandacht te vragen voor vrouwenrechten. Ook Lena Dunham, maker van de serie Girls, roept in haar nieuwsbrief the Lenny Letters op tot activisme en girlpower. Publiciste, journaliste en presentatrice Clarice Gargard denk echter dat het niet alleen een kwestie is van hip.

"Het was er altijd, er waren altijd nog vrouwen actief, maar door facebook en twitter komt alles wat zich een beetje in de marge van de samenleving afspeelde bovendrijven. Het wordt nu prominent zichtbaar op meerdere kanalen. En dat geld voor activisme, maar net zo goed voor seksisme. Waar voorheen misschien een paar mensen getuigen waren, of je er in je eentje slachtoffer van was, nu het online gebeurt is het zichtbaar voor iedereen. Het probleem is zichtbaarder"

Pioniers

Opvallend genoeg lijken het in Nederland met name vrouwelijke schrijfsters en journalisten die het vaandeltje weer in de mast hesen. En ook nog voor een aanzienlijk deel uit de gelederen van de LHBTQ-community. Het gendervraagstuk speelt dan ook een belangrijke rol.

"Voor de nieuwe generatie feministen is feminisme: totale diversiteit." zegt Simone van Saarloos in een interview in Dagblad Trouw. "Het is ontzettend belangrijk om de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de kaart te zetten, maar de kwestie is niet alleen dat het niet goed gaat met vrouwen, maar ook waarom er zo rigide in mannen en vrouwen wordt gedacht."

Clarice Gargard: "Als we het over gender hebben, gaat het over wat het betekent om man of vrouw te zijn. Maar het gaat er om dat jij je identificeert zoals jij je voelt en niet dat jij je gaat gedragen naar hoe jij je hoort te identificeren. Dat is een heel beklemmend gevoel, omdat je je niet volledig jezelf kunt zijn. In de heterogemeenschap is gender doorgaans iets wat niet direct bevraagd wordt, maar in de LHBT-gemeenschap speelt dat een heel grote rol. Ik zie daarom zeker dat we een voortrekkersrol vervullen in de genderdiscussie."

Lees het hele artikel hier.