"Volgens mij bedenk ik al vanaf mijn vijftiende wat ik zou laten zien als ik ooit in Zomergasten zou zitten."

Ze was de laatste Zomergast van dit seizoen: Claudia de Breij. Ze wordt een multi-talent genoemd, want ze zingt, schrijft en is succesvol cabaretière. Ze was dit jaar de eerste vrouw (ooit) die de Oudejaarsconference op live-tv speelde. Claudia won theaterprijzen zoals de Poelifinario (voor de voorstelling Hete Vrede), draagt de prestigieuze Louis Davidsring en veel mensen kennen haar van het lied 'Mag ik dan bij jou', waarvoor ze een platina plaat kreeg. Ze is nu weer genomineerd voor een Poelifinario, dit keer voor de Oudejaarsconference. Lees hier meer achtergronden over Claudia.

Het was zondagavond 27 augustus en Claudia was te gast bij Janine Abbring. Het gesprek was kleurrijk en begon met een levend kunstwerk van 500 gebreide truien, om dan door te schakelen naar de Amerikaanse politiek. 'Fake news bestaat niet, zullen we het gewoon weer leugens noemen?' Je moet je eigen Goede, Schone en Ware vinden, zegt Claudia. En je kunt jezelf niet opsluiten in huis, vindt zij. Dat is ook waarom ze nu een nieuwe voorstelling aan het schrijven is: "Ik maak een voorstelling omdat ik mezelf geen raad weet. Ik heb het nodig. Ik kan nu niet op mijn handen zitten en de krant lezen en denken: het zal mijn tijd wel duren. (…) Irritatie en lichte woede is een mooie motor."  

De Goedlachse Blondine

Claudia laat een fragment zien van een toespraak van Michelle Obama, waarin zij zegt niet van uit angst te willen handelen. Dan volgt een fragment uit 'The making of South Park', als reactie op de sluimerende angst voor een aanslag, voor een derde wereldoorlog. Het dan maar benoemen, zoals South Park doet, is 'fuel for comedy', zegt Claudia. 'Maar jij blijft best braaf toch?" vraagt Janine. "Zeker vergeleken met South Park." "Ik kan best vreselijke dingen zeggen, maar ik kom ermee weg. Ik sta in de roddelbladen vaak als 'de goedlachse blondine'."  

"Ik weet dat jij er een hekel aan hebt maar ik ga er toch over beginnen: Zijn vrouwen op de goeie weg in humor, of is het nog wel een beetje een mannenwereld? Jij hebt je ook laten adviseren door mannen voor de Oudejaars." Claudia: "Ik ben zelf niet zo genderbewust in dat soort dingen. Het heeft me juist voordeel gebracht; ik was het enige meisje. Maar ik denk eigenlijk wel dat het de goede kant op gaat. Er zijn nu heel veel vrouwen die theater maken, die grappen maken."

Inspiratie

Claudia laat een hilarisch fragment zien van één van haar inspiratiebronnen, Andre van Duin: "Ik vind dit zó ontzettend goed. En het laat zien hoe je ook zonder moraal of mening ontzettend goeie komedie kan maken. Hij heeft een heel groot zelfvertrouwen als het gaat om de komedie en een hemelsbreed publiek. Dat vertrouwen krijg ik ook steeds meer. Hoe minder ik denk: vinden mensen me wel leuk, hoe beter het gaat. Ik dacht vroeger dat het een soort magisch toeval was als iets een succes werd. Nu denk ik: als ik hard werk en er veel energie in stop, dan heb ik zelf ook de hand in dat succes." De vraag of vrouwen wel grappig zijn kunnen we, vindt Claudia, niet meer stellen in Nederland ná Annie M.G. Schmidt. "Ik ben haar heel dankbaar voor wat ze heeft gemaakt. Ik zag haar op tv toen ik een klein meisje was. Zij was voor mij echt een voorbeeld: 'oh, dat kan dus!'" 

Dát zullen we nog weleens zien

"Optreden is heel erg fijn. Ik voel me als ik speel net zo mezelf als wanneer ik thuis mijn eigen muziekjes zit te draaien. Met die mensen in de zaal voel ik heel me heel erg op me gemak, meer dan op een feestje. Ik ben destijds afgewezen van de kleinkunst, omdat ik niet theatraal genoeg was. Ik ben ook meer een schrijver en daar heb ik een extraverte kant voor." Claudia legt uit: "Ik ben introvert, maar heb een extraverte behoefte om dat zichtbaar te maken. Ik wil zelf bij iedereen kunnen horen, maar als andere mensen zeggen 'jij bent er een van ons' dan denk ik: dat zullen we nog weleens zien." 

Alle kanten belicht

Voor de 'Oudejaars' heeft Claudia ter voorbereiding vooral heel veel research gedaan. Ze ging op reis, naar verschillende vluchtelingenkampen. "Ik had dat nodig om er iets zinnigs over te kunnen zeggen. Ik zag 'hoe het was'. Verhalen zijn fijner dan meningen." Ze laat een fragment zien van de docu De klas van juf Kiet, over een klas met veel vluchtelingen. "Een kind heeft er nooit voor gekozen. Als kind bepaal je zo weinig zelf. Bij deze jongen zie je: je hebt te jong, te veel op je bord gekregen."     

Voor de Oudejaarsconference heeft Claudia verschillende kanten onderzocht. Zo laat ze ook een fragment zien van Fabian, een jonge vader die, met kind op de arm, verbaal een groep protesterende feministen te lijf gaat. "Het is zó absurd dat het grappig is." Maar, zo vindt ze ook: Het Powned-item heeft Fabian een gezicht gegeven. "Vroeger op de middelbare school wist ik al: Ik wil bij elk groepje kunnen gaan staan zonder bang te zijn."

Pride en Regenboogvlaggen

Claudia laat een fragment zien uit de film Pride, uit 2014. De film speelt zich af in 1984 in Engeland, waar stakende mijnwerkers in Wales aan hun lot worden overgelaten. De groep die hen te hulp komt is het Londonse 'Lesbians and Gays Support Miners'. Juist zij, als andere minderheid, hebben geld ingezameld voor de stakers; minderheden helpen minderheden. Claudia: "Als je wordt geslagen, moet je die ander die wordt geslagen helpen. Vertrouwen geef je altijd vooraf, je weet niet of je het terugkrijgt." De mijnwerkers hebben, later, geholpen om een anti-gay wet van Thatcher tegengehouden. De film is gebaseerd op een waargebeurd verhaal.

Janine: "Je bent zelf niet erg met de regenboogvlag aan het wapperen." "Nee, hoewel ik er nooit een geheim van heb gemaakt, mijn seksuele oriëntatie is geen beroep. Maar ik weet hoe het is om 15 te zijn en te denken: kan dit wel..? Dus ik ben nooit schimmig geweest over van wie ik houd. Toen ik jonger was schopte ik er wel een beetje tegenaan. Maar vorig jaar, na Orlando, ben ik naar de Pride gegaan, ik zat in de botenjury. Ik ben toen juist wel heel bewust zichtbaar geweest. Ik vond: nu is het tijd om te laten zien: 'We're queer, we're here, get used to it!' 

Geen rolmodel

Vroeger voelde ik er niet veel voor om een zogenaamd rolmodel te zijn. Ik wil niet bij een clubje horen, ik wil niet dat een groep zegt: jij bent van ons. Ik wilde nooit 'die lesbo' zijn, en vroeger overschreeuwde ik het een beetje. Nu maakt het me eigenlijk niet meer uit. Ik ben al iemand. Janine: "Je coming-out is wel een perfect onderwerp voor Zomergasten." 

"Mijn coming out was niet makkelijk. Maar het kwam wel goed.. Mijn moeder had er in eerste instantie moeite mee. Dat vind ik dan wel goed om te vertellen. Mijn moeder heeft echt stappen gezet destijds, 25 jaar geleden, en nu omarmt ze het. Ze was denk ik bang voor hoe de buitenwereld naar je kijkt. Naar mij. Ze wilde heel graag dat ik een zo'n gemakkelijk mogelijk leven zou hebben. Knallende ruzies zijn zeker wel voorgekomen. Je gaat dan confrontaties aan die je anders niet gehad zou hebben."

Coming out en confrontaties

"Vrij jong moet je zeggen: dit ben ik. Er is geen ontkomen aan, en zeker als je lief wilt zijn, dan druist dat tegen je karakter in. Dit ben ik. Ik heb confrontaties en gesprekken aan moeten gaan die je anders misschien op je sterfbed voert. Het moest wel, anders heb je geen waarachtig contact. Dat hebben we nu wel, we zijn echt iets aangegaan."

Mjn coming out ging in kleine stappen. Er was niet echt een moment wat ik kan aanwijzen 'nu is mijn moeder er oké mee'. Er was altijd wel een liefdevolle verhouding. Het was eerst moeilijk, en alsmaar makkelijker. Tot het eigenlijk vanzelfsprekend was."

'Er moet geleefd worden'

Claudia en Janine praten nog uitgebreid over Barbara Steisand en Judy Garland. Over werken met anderen, over het verschil tussen theater maken en tv. Over de herdenkingsbijeenkomst na het overlijden van Jim Henson, de bedenker van The Muppets, waarbij ze het allebei niet drooghouden. "Ik kijk dit om hoop uit te putten", zegt Claudia. "Als de angst overwint, is het verhaal voorbij."

Uiteindelijk is er geen tijd meer voor een fragment van de keuzefilm "want we hebben over mijn coming out zitten praten". De film is 'Antonia', een Nederlandse film uit 1995. "Hoe dan ook: er moet geleefd worden."