Deze week heb je in Amsterdam weer de mogelijkheid om verrast, verheugd of ontroerd te worden door films rondom het thema transgender en genderdiversiteit. Het TranScreen Filmfestival vertoont - inmiddels al voor het achtste jaar - lange en korte, mainstream en experimentele, professionele en community films uit verschillende landen. Met als belangrijkste doelstelling: een grotere bekendheid geven aan de veelzijdigheid van transgenders en genderdiverse mensen.
Een interview over het festival met het TranScreen team, bestaande uit Femke, Majk, Plette, Karola, Laura en Samuel.
TranScreen is meer dan een filmfestival. Hoe zouden jullie het omschrijven?
"TranScreen is een evenement waarin (trans-)genderdiversiteit de norm is én met een duidelijke sociale functie. Veel transgenders die (nog) niet of niet meer in de transgender gemeenschap rondlopen, komen wel naar TranScreen. Wij bieden zo een bijzondere ontmoetingsplaats en dit is een belangrijke bijkomstigheid, waarvan de impact niet onderschat mag worden."
Welke thema wordt er dit jaar uitgelicht?
"Eén van de programma's dit jaar focust zich op intersectionaliteit: het bewustzijn dat de ervaring van ieder persoon wordt beïnvloed door elkaar kruisende vormen van onderdrukking. De documentaire MAJOR! wordt vertoond, een film over de transgender activiste Miss Major die veel heeft betekend voor de trans*community in de Verenigde Staten. Dat ze zowel zwart als trans* is, zijn belangrijke aspecten van haar identiteit. Naar aanleiding van deze film organiseren we een discussiepanel over intersectionaliteit in de trans*gemeenschap in Nederland." (Trans* is een parapluterm die betrekking heeft op alle identiteiten binnen het gender identiteitsspectrum.)
Jullie bieden een divers, propvol programma. Welke speelfilm moeten we absoluut gaan zien?
"Dat is de openingsfilm My Nature, een fictionele documentaire. Wij hebben voor deze films als opening van het festival gekozen omdat het verhaal niet focust op een transitie, operaties of het voor en na, maar het leven van de hoofdpersoon lang na een transitie laat zien. Een ontdekkingstocht van iemand naar zichzelf.
Dit is waar het volgens ons naartoe moet: fictie en geen transitie, gewoon een mooie speelfilm, echte emancipatie!
Een andere film die zeker een aanrader is, is This Side of Heaven, van Todd Verow. Dit is een van mijn favoriete films. De film gaat over gentrification, gebaseerd in de VS, maar dit kan net zo goed overal ter wereld gebeuren. De outsiders (trans/queer) worden uit hun huizen verjaagd door corrupte huiseigenaren. De film is zwart-wit, de dialogen bijna in proza gesproken. Dit maakt de film abstract mooi."
Welke films van Nederlandse bodem kunnen we zien?
We hebben een blok met De Transketeers, een makerscollectief van drie transmannen, waarin Nederlandse shorts worden gepresenteerd en een panelgesprek plaatsvindt over welke rol die makers kunnen spelen in de verandering van het beeld van 'De Transgender' in de media. De films die worden getoond zijn Trans*Tapes en Sagen en Mietjes van de Transketeers, 6 OBJECTS - Projecting Identity Expressions van Debora Dax en Jordy in Transitland van Willem Timmers.
Naast de filmvertoningen organiseert het festival ook culturele en informatieve randprogrammering, zoals het project Trans*Objects in het Amsterdam Museum. Wat kunnen we daar verwachten?
"In het videokunst project Trans*Objects ligt de focus op het spanningsveld van zichtbaarheid, de medische wereld en mediarepresentatie van de transgender. Veel transgenders herkennen zich niet in de maatschappelijke percepties van hun identiteit en voelen zich hierdoor gereduceerd tot een lichaam, een 'object'. De vraag die we aan de hand van zes uiteenlopende videowerken aansnijden is: 'Wat is de impact van deze eenzijdige objectificatie van transgender lichamen en hoe kunnen we hier tegenwicht aan bieden?"
Naast films en feesten zijn er ook nabesprekingen en discussieprogramma's. Welke gasten verwachten jullie?
"Er komen uit Nederland maar ook uit de hele wereld veel filmmakers, curatoren en protagonisten op ons festival. Ze houden een inleiding voor een film, cureren een heel programma of zijn aanwezig voor Q&A's en paneldiscussies. Het hele programma kun je lezen op onze site, maar als ik een programma zou willen uitlichten is het AKS.
In dit programma vertonen we vier films en zijn filmmakers en activisten uit de trans*community aanwezig: Neeli Rana en Kami Sid uit Pakistan en Saadat Munir uit Denemarken. Zij gaan met elkaar en met het publiek in gesprek over trans*identiteiten door de geschiedenis heen in Zuid-Azië. Ze vertellen over de Khawaja Sara (trans*)gemeenschap en gaan in op westerse interventies en politiek versus de inheemse Khawaja Sara cultuur. Het gaat onder meer over hun strijd om het recht van het derde geslacht op te eisen en hun strijd voor onderwijs en acceptatie in de moderne samenleving van Pakistan.
Kami Sid was de hoofdpersoon uit de documentaire Chupan Chupai die we twee festivals terug hebben vertoond. Toen was Kami nog een jonge, uitgesproken trans, met onbekende maar sterke ambities en nu heeft ze zich ontwikkeld tot een bekende en dappere transactiviste in Pakistan. We zijn er trots op dat ze ook bij ons te gast is.
Maar ook onze vaste gast Madsen Minax is er dit jaar weer bij. Regisseur Minax heeft een eigen stijl en TranScreen volgt zijn -muzikale- tocht door de Verenigde Staten al jaren. We programmeren nu voor de derde keer zijn films over subculturen in de VS, dit keer komt hij met de speelfilm Kairos Dirt & the Errant Vacuum.
Ook willen we nog Lasse Långström uit Zweden noemen. Hij maakt visueel zeer aantrekkelijke, humoristische en erotische korte films. We zijn een beetje verliefd op deze filmmaker en vertonen deze editie twee van zijn films: Raka mig, spegla mig (Shave me, mirror me) en Vem ska knulla pappa? (Who will fuck daddy?)."
Het TranScreen Filmfestival vindt plaats van 13 tot en met 17 september 2017. De locaties zijn: filmtheater Kriterion, filmhuis Cavia, Nieuwland, Amsterdam Museum, Vrankrijk en Mezrab. https://TranScreen.org/
StudioKVDW.com