Mijn moeder, nu 84 jaar, trouwde in 1956 met mijn vader, die werkte op Texel. Mijn moeder - huisvrouw (1956!), energiek, dol op natuur - trok er vaak op uit. Ze is een praktische vrouw die al snel door had dat wandelen en fietsen in lange broek veel fijner is dan in een jurk, op het altijd winderige eiland. Dat werd hét gesprek van het dorp: de vrouw van de onderwijzer in een broek!
Wat is het toch dat niet-gender-conform gedrag tot zo'n gevoelig onderwerp maakt? Van een vrouw in een broek kijkt niemand meer op, maar andere kwesties doen nog veel stof opwaaien. Neem nou de Sire campagne 'laat jij jouw jongen genoeg jongen zijn'. Ik vond het een foute campagne. Alsof geslachtskenmerken en gedrag onlosmakelijk verbonden zijn: echte jongens houden van ravotten. 'En meisjes niet?', denk ik dan. Het leidde gelukkig tot veel ophef en discussie.
In diezelfde periode meldde de NS dat ze reizigers vaker gaan aanspreken met 'beste reizigers' in plaats van 'dames en heren'. De emoties die dat opriep sloegen alles. Tweets van mensen die zich vertwijfeld afvroegen 'waar gaat het heen met dit land'. Een flauwe column van Ephimenco in Trouw: 'beste wezens is nog beter, want dat is ook voor planten en dieren niet discriminatoir'. En bij Nieuwsuur moest ik er over in debat een dame van Leefbaar Rotterdam die zei dat dat je in plaats van te pleiten voor genderneutraal taalgebruik beter kan zorgen voor meer veiligheid voor LHBTI's op straat. Onzin natuurlijk, alsof het één het ander uitsluit. Wij doen het allebéi.
Ik ben ervan overtuigd dat het normerende man-vrouw denken aan de basis ligt van LHBTI-discriminatie. Gelukkig vindt het grootste deel van de Nederlanders homo's en lesbo's inmiddels oké. Als ze maar niet te zichtbaar zijn. Lees: als ze maar 'normaal' doen en zich niet te 'vrouwelijk' of 'mannelijk' gedragen.
Hoewel we in Nederland ver zijn gekomen, is er nog veel te doen. Overwinnen van de angst voor alles dat 'anders' is vraagt moed, tijd, tactiek, lange adem en doorzettingsvermogen. Het helpt al enorm om niet steeds de nadruk te leggen op de verschillen tussen mensen, maar op de overeenkomsten. Zijn we niet allemaal op zoek naar wie we zijn, van wie we houden, hoe wel ons leven vorm willen geven? In de prachtige film Transamerica, verwoordde Dolly Parton dat prachtig in het soundtracknummer Travelin' Thru, en daarom krijgt zij het laatste woord!
I'm out here on my journey
Trying to make the most of it
I'm a puzzle I must figure out
Where all my pieces fit
Tanja Ineke is voorzitter van COC Nederland.