Marrakech blijft voor LBTQIA-vrouwen vaak een oriëntaalse droom. Ze willen er wel heen, net als iedereen, maar durven niet. Bang voor een homofobische en vrouwonvriendelijke omgeving kiezen ze voor de zekerheid liever een andere bestemming. Jammer, vindt Zij aan Zij-redacteur en reisjournalist Mariëtte van Beek. Ze spreekt Arabisch, woonde jaren in Marrakech en schreef zelfs een reisboek over 'haar' stad. Want juist voor vrouwen is er buiten de gebaande paden veel interessants te ontdekken. Speciaal voor Zij aan Zij maakte ze een lijst met tien roze toptips. Een must in de koffer op Marokkoreis, alleen… of met Mariëtte als gids!

1. Onderscheid je meteen van andere toeristen! Natuurlijk is je eerste gang naar het beroemde plein Jemaa el-Fna, in het centrum van de oude stad, om er alle Marokkaanse gerechtjes te proeven. Maar dat doe jij niet lukraak in een van de vele mobiele restaurantjes, maar in de hangout van Aicha, de eerste vrouwelijke kok op het plein. Deze stevige en goedlachse powervrouw trok met haar komst een lange neus naar de oude opvatting dat Jemaa el-Fna een sociaal afvoerputje, met prostituees, dieven en ander low life is waar respectabele vrouwen zich niet zouden moeten ophouden. Ze had al snel een website en liep daarmee meteen voor op haar mannelijke collega's.

2. Bewonder na het eten dansende travestieten, want al is het plein één groot openluchttheater met muzikanten, verhalenvertellers, acrobaten en slangenbezweerders, vrouwelijke performers zijn er nog niet. Elke avond nemen 'Fatima' en haar partner hun plek tegenover Café Argana in. Zwaar gesluierd, alleen de met kohl omrande ogen zichtbaar. Met een sjaal om de magere heupen en billen, en metalen castagnetten in de hand buikdansen ze op opzwepende muziek. Ze hebben nooit gebrek aan toeschouwers en maken vrijpostig een dansje met mannelijke durfallen. Lijkt van taboes geen sprake? Wie de films Much Loved gezien heeft, weet dat deze schijn bedriegt. In de Marokkaanse samenleving zijn travestieten uitschot.

3. Spot een vrouwelijke heilige! Misschien niet voor de hand liggend, als je zelf niet gelovig bent, maar het barst van de heiligengraven in Marrakech. En van al die heiligen zijn de vrouwen eigenlijk best interessant. Het waren vaak niet alleen devote maar ook recalcitrante types. Ze wilden niet trouwen of hielden zich liever met trancedansen dan met hun man bezig. Wie op vrijdagmiddag in Marrakech is, kan hun volgelingen nog steeds zien dansen nabij hun graven. Zoals bij Lalla Awish, in de wijk Asouel. Met de dansen schudden vrouwen wat van de zorgen en problemen van hun bestaan af. Krijg je de kans, koop dan roze suikerbrokken in de buurt van de graven. Volgens zeggen brengen ze geluk.

4. Bezoek de Souk Laghzal, een voormalige slavenmarkt, de enige plek in het doolhof van de soek waar vrouwen de alleenheerschappij hebben. Kies een kaftan uit hun tweedehands kledingstapels. Het komt voor dat je de eigenaresse moet wakker schudden, omdat ze tussen haar waar ligt te slapen. Ding hoe dan ook af voor je betaalt! Gluur ook even om de hoek van het nabije kruidenplein Rehba Kdima. Je hoort de handelaren er dagelijks Spaanse vliegen, dé Marokkaanse viagra, aanprijzen. Zou dat ook wat voor vrouwen zijn?

5. Breng een bezoek aan een authentieke volkshamam in de medina, die is écht voor women only. Koop van tevoren wat lekkere verwenspulletjes in de soek. Zoals een stuk geurige rozenzeep, uit de zuidelijke rozenvallei van Kelaat M'gouna. Met je slip aan zit je tussen de meisjes en vrouwen en leer je jezelf wassen en schrobben als een local. Heel relaxed, want een maatje te veel bestaat hier niet. Vetrolletjes alom. Wedden dat je je na een badhuisbezoek alleen daardoor al helemaal happy voelt? Wie wil kan met een kleine bijbetaling nog een behandeling van de badhuismasseuse ondergaan. Echt zachtzinnig is zo'n vrouw niet. In no time laten ze grijze rolletjes van dode huidcellen van je geweekte huid rollen. Bain d'Or (ad-Dahab) is een goed adres, let wel op de bezoektijden voor de vrouwen!

6. Ontdek artistiek Marrakech! Marrakech is echt meer dan een oriëntalistische ansichtkaart. Dat laat de moderne generatie kunstenaars in de medina graag zien. Hassan Hajjaj, de 'Andy Warhol van Marrakech' zal je zeker pakken met zijn ludieke fotoportretten van vrouwen. Of probeer Priscilla Queen of the Medina, in een riad van het open-minded Queens Collective, met werk van internationale en lokale kunstenaars en kunstenaressen. In Dar Bellarj (foto) loopt tot eind oktober 2018 nog de expositie 'Femme gravée' vol foto's van getatoeëerde vrouwen.

7. Laat een waarzegster je toekomst voorspellen. Met kaarten, schelpen of beter: vloeibaar tin. Ze gooit het onder je benen door in een emmer water en van de uiteengespatte vormen leidt ze álles over je leven af. Het is alleen twijfelachtig of daar ook damesliefde in voorkomt. Waarzegsters vind je op het plein Jemaa el-Fna en nabij heiligdommen.

8. O ja, doe natuurlijk ook nog de 'gewone' attracties van Marrakech, de hotspots die je simpelweg via Google kunt vinden. Van de Medersa Ali Ben Yousef, de Saadische graven en het paleis El-Badi tot de Jardin Majorelle. De Jardin Majorelle is wel een verhaal apart. Samen met het Museum Yves Saint Laurent behoort het tot het erfgoed van de modeontwerper en zijn partner Pierre Bergé. Dit inmiddels verscheiden homostel maakte dat Marrakech in binnen- en buitenland bekendheid kreeg als een stad waar het relatief vrij toegaat. Dat Marrakech vanwege de zalmrode kleur van zijn huizen ook wel de roze stad heet, is een grappig toeval…

9. Ga feesten! De Merrakchi's, zoals de bewoners van Marrakech in de volksmond heten, staan in heel Marokko bekend als party animals. Veel bezoekers uit binnen- en buitenland komen er dan ook vooral voor het nachtleven. Met diverse circuits is er voor ieder wat wils. Traditioneel vertier vind je typisch op het plein Jemaa el-Fna. Zoals gezegd tref je daar geen levenskunstenaressen aan. Buikdanseressen duiken vooral in toeristische restaurants op. Ze behoren niet tot de Marokkaanse traditie, dus meer nep kan eigenlijk niet. Dan zijn de volksmuzikantes annex -zangeressen van de Bnat Houariyat stukken leuker. Ze treden op tijdens familiefeesten, maar ook elke zaterdagavond in het hippe Café Clock. Deze dames houden wel van een drankje en een sigaretje en staan bekend om hun ronduit schunnige teksten. Juist vanwege hun beduimelde reputatie en losbandigheid genieten ze een enorme populariteit.

Wil je liever uitgaan zoals je dat thuis gewend bent? Dan moet je naar de nieuwe stad, naar de wijken Guéliz en Hivernage, waar het wemelt van de discotheken en nachtclubs. Een scene voor alleen gays bestaat niet, maar gayvriendelijke uitgaansgelegenheden zeker wel. Een beetje jammer voor de roze portemonnee is dat dit in de regel niet alleen de meest trendy maar ook de duurste plekken zijn. Denk aan Pacha (ook bekend van Ibiza) en Comptoir Darna. Het is hier dat je vooral Marokkaanse gay broers, maar zo nu en dan ook zusjes treft.

10. Laat ter afscheid van Marrakech een hennatatoeage zetten! Daarvoor kun je op het plein Jemaa el-Fna of in speciale hennacafés terecht. En heus, de hennaversierster kan het niet schelen wat ze op je hand, arm of schouder moet zetten: de naam van je vriendin in het Arabisch of gewoon een bloemetje of ander patroon uit haar catalogus. Om de creatie helemaal af te maken strooit ze er nog wat glittertjes overheen.

PRAKTISCHE INFORMATIE
Heeft deze doelijst je nieuwsgierig gemaakt? Wil je per se al die vrouwendingen in Marrakech ervaren? Top! Doen!

Of vind je het super, maar in je eentje toch net een te groot avontuur? Dan kun je ook met Zij aan Zij-redacteur Mariëtte van Beek op stap. Tijdens haar reizen verken je in kleine groepjes en heel informeel Marrakech en maak je, afhankelijk van je wensen, ook nog trips naar het Atlasgebergte, Zuid-Marokko en Essaouira:

*23-30 september 2018: Marrakech (lang verblijf) & het Atlasgebergte, women only, 790 euro p/p, exclusief vliegreis. Eventueel kun je nadien nog verder met Mariëtte op pad:
* 30 sept -7 oktober Marrakech (kort verblijf) & Zuid-Marokko women only, 850 euro p/p, exclusief vliegreis, in combi met de eerdere reis 1.625 euro, met optie verlenging in Essaouira tot 10 oktober (+ 150 euro p/p).

Kijk hier voor gedetailleerder informatie. Mariëtte een berichtje sturen kan ook: vanbeekmariette@gmail.com  

Schikken al deze data niet of hoeft het niet per se women only? Dan is de voorjaarsreis van 15-22 april 2018 of de herfstvakantiereis van 14-21 (of 13-20) oktober met Mariëtte nog een goed alternatief. De 50+ wandelreis vanaf 18 april met collega Joke Schuurman (klik hier meer voor info) is ook een optie.

LET OP: Wil je meteen boeken? Verstandig, want VOL=VOL.

Vermeld bij boeking van een van deze reizen vooral de code ZIJ AAN ZIJ. Speciaal voor LBTQIA-vrouwen heeft Mariëtte in Marrakech een verrassing in petto!

Achtergrond:

Damesliefde bestaat niet in Marokko

Damesliefde is nauwelijks zichtbaar in Marokko. Zehra (26) weet er alles van. Met dertien jaar wist ze dat er 'iets' met haar aan de hand was. Ze zucht: "Je weet niet wat het is. Je merkt dat je anders bent dan je vriendinnen, je praat niet zoals zij over jongens. Jij voelt je meer aangetrokken tot vrouwen. Dat bleek uiteindelijk verkeerd. Hoe ik dat wist? Ik ging op het internet zoeken. Dan kom je al snel bij suhaq, Arabisch voor pot. Als je dat trefwoord invoert, vind je behalve porno alleen maar religieuze shit. Over dat het haram (verboden) is. Het zou behandeld moeten worden en genezen zogezegd. Door God en de religie. Dat is het enige dat ik kon vinden. Deze ideeën zitten in de cultuur. Ze zaten ook in mijn hoofd. Ik kon van mezelf niet accepteren dat ik op vrouwen viel. Ik probeerde er tegen te vechten en trouwde op mijn twintigste zelfs met een man. Het huwelijk duurde slechts een paar maanden."

Coming out op YouTube

"Gelukkig is de situatie voor LHBTQI-ers sindsdien wel wat verbeterd. Zo ben ik zelf actief geworden met Akaliyat, een organisatie die opkomt voor seksuele en religieuze minderheden en ook een online magazine uitgeeft. We begonnen maar met drie mensen, maar groeiden snel. Akaliyat bestaat, ook al is homoseksueel gedrag, volgens Artikel 489 van het Marokkaanse wetboek van strafrecht, strafbaar. We zijn niet illegaal en niet legaal, maar iets er tussenin. In december 2015 postte ik een video waarin ik opriep tot liefde en tolerantie. Het was mijn coming out zeg maar, ik stond er met mijn gezicht vol op. Het werd een hit in de media, maar veroorzaakte een enorme controverse in Marokko. We besloten om als gemeenschap nog véél meer van ons te laten horen. Daarom schreef ik in 2016 mijn biografie voor de website Goud. Net als de video werd het een hit. Het had zeker gunstige effecten. Binnen drie maanden was ik in staat een gesprek met homofobe lieden te voeren en hun houding tegenover ons wat te verzachten."
"Ik verblijf momenteel in Amsterdam, maar daarvoor woonde ik ruim een jaar in Marrakech. Ik kwam uit Rabat maar had snel weer een clubje gelijkgezinde vrouwen om me heen. Lesbische vrouwen vinden elkaar via sociale media, via Facebook en YouTube. Weet je, toen ik net op Facebook begon, maakte ik een vals profiel aan. Mijn eigen naam en identiteit stonden er niet op en foto's postte ik niet. Al in 2014 besloot ik dat te veranderen. Mijn echte ik verscheen online in de hoop anderen aan te moedigen hetzelfde te doen. Het helpt ook tegen gemeneriken die met een nepprofiel ons in de val proberen te laten lopen."
"In Marrakech werden twee minderjarige vriendinnen van mij gearresteerd nadat ze elkaar op het dak van een huis hadden gekust. De moeder van een van de twee had aangifte gedaan. Het werd breed uitgemeten door de media, maar journalisten probeerden ook druk uit te oefenen opdat ze vrijgelaten zouden worden. Na negen dagen gevangenis en vernedering door de politie gebeurde dat ook. Het was de allereerste keer in de Marokkaanse geschiedenis dat vrouwen vanwege damesliefde waren opgepakt. Voorheen gebeurde dat alleen en met enige regelmaat met homomannen. Ter geruststelling: buitenlandse vrouwen zijn nog nooit gearresteerd."

Geld betekent vrijheid
"Over uitgaan in Marokko kunnen we simpel zijn. Als je geld hebt, kun je zonder problemen andere vrouwen ontmoeten. In Marrakech betaal je de hoge entreegelden van chique clubs zoals Le Pacha of Comptoir Darna. Niemand steekt daar een vinger naar je uit. In Rabat ging ik naar een vergelijkbare club en zoende met mijn toenmalige vriendin. Niks aan de hand. Zulke tenten zijn gayvriendelijk. Van de Marokkanen komen er alleen de rijke mensen, de liberale bourgeois. Verder veel westerse expats entoeristen."
"In Marrakech hadden we een eenvoudige hangout, Résidence Marrakech, tegenover het nieuwe treinstation. Er was niks fancy aan dat café, maar het was er goedkoop en daar kwamen veel meiden samen. Toen ik een video vanaf dat plekje had opgenomen, was het over. De eigenaar werd boos op ons. Zonder video hadden mijn vriendinnen er nog gezeten. Ze zochten een nieuwe plek op. Zo gaat het. Wegstoppen kun je ze niet meer. De meiden zijn allemaal in de twintig. De oudere vrouwen zien we niet. Dat komt niet alleen omdat ze mogelijk arm zijn, geen toegang hebben tot internet of omdat ze niet weten hoe de sociale media werken. Ze zitten in een huwelijk, hebben kinderen, gaan naar hun werk. Ze zijn bang hun man, hun familie en baan te verliezen. Ze gaan bewust op in de maatschappij en dragen hun misère alleen. De jongere generatie is anders. Ze rebelleren en willen het stigma bevechten. "

TIP
Voor wie meer achtergronden wil over (homo)seksualiteit in Marokko en de rest van de Arabische wereld is Shereen El Feki's Seks en de citadel. Het liefdesleven van een veranderende Arabische wereld een aanrader. Ook het interview dat El Feki aan Zij aan Zij gaf, is verhelderend. Je leest het hier.

Marokkaans en lesbisch; je leest meer in dit achtergrondartikel, ook door Mariëtte van Beek.

*

~ Update  Update  Update  Update  Update ~

Mariëtte van Beek is genomineerd tot Arabist van het Jaar, omdat zij het Midden-Oosten en Noord-Afrika voor een breed publiek toegankelijk maakt. Op het Arabistenbal van het Grote Midden-Oosten Platform op 21 april 2018 wordt bekend of zij de prijs krijgt.

Ga met Mariëtte naar Marokko. Boeken kan hier!