Adrienne Rich schrijft in haar essay Het is de lesbienne in ons: 'Het is de lesbienne in ons die ons aanspoort om vol verbeeldingskracht te voelen, om volledige betekenis van de onderlinge band van vrouwen te doorgronden en in taal te vatten. Het is de lesbienne in ons die creatief is, want de plichtsgetrouwe dochter van de vaders in ons is alleen maar een sloof.'

Dit citaat raakt iets aan waar ik eerder de woorden nog niet voor had. Ik heb namelijk het gevoel dat er een dochter in mij zit die niets liever wil dan haar vader trots maken, een soort alter ego dat kantenondergoed draagt en het fijn vindt om in dienst te staan van een ander. Ik leerde dit alter ego kennen toen ik een relatie kreeg met een vrouw, ik leerde sowieso veel over vrouw zijn door met een andere vrouw te zijn.

Mijn eerste date met Krul, mijn eerste met een vrouw, vond plaats in een Utrechts restaurant met gedimd licht en donkerrode muren. We dronken zoete witte wijn omdat zij dat lekker vindt. Ik was zenuwachtig en wist me geen houding te geven omdat ik niet meer de rol van vaderskindje kon vervullen bij haar. Ik moest een rol aannemen die ik niet kende: die van zelfstandige vrouw omdat er geen man was waar ik me tegenover kon verhouden. Voor deze relatie kende ik alleen de liefde tussen man en vrouw, waarin ik vaak automatisch de onderdanige dochter werd. Zij was hiervoor ook nog nooit samen geweest met een meisje. Omdat het voor ons allebei nieuw en onwennig was, voelde het als een nieuw begin. We zaten daar als twee schoolkinderen, giechelend en met zweethanden. Ze vertelde dat de relaties die ze tot nu toe had onaf voelde, alsof er iets miste en ik herkende dat.

We wonen nu samen en hebben een liefdevolle en soms moeizame relatie. 'Moeizaam,' klinkt negatief, maar dat is het niet. We voeren lange gesprekken over de rol die we in een relatie met een man aannamen en hoe we die nu los moeten en kunnen laten, zodat we een gelijkwaardige relatie kunnen opbouwen. Ik vond het makkelijker om met een man te zijn, maar ook onbevredigend. Ik wist dat ik de vrouw was, ik wist dat ik waarschijnlijk meer wilde praten dan hij, ik wist dat hij mij ingewikkeld en vol tegenstellingen vond. Ik was de vrouw, hij was de man. Het was nooit een gelijke relatie en ik wist ook niet dat er zoiets bestond. We volgden het pad van de gebruikelijke heteroseksuele relatie, zoals miljoenen mensen voor ons hadden gedaan en ik stelde geen vragen omdat ik niet wist welke vraag ik zou moeten stellen. Ik bleef in die heteroseksuele relatie 'de vrouw' en groeide nooit uit naar een volwaardig mens met eigen verlangens en behoefte, omdat we bleven steken in ouderwetse bullshit.

*

Ik denk, net als Rich, dat in alle vrouwen een plichtgetrouwe dochter zit die ons tegenhoudt de vrouw te worden die we zo graag willen zijn. Een vrouw die haar eigen keuzes maakt en in de eerste plaats aan zichzelf denkt - niet aan haar vader of iemand anders. De dochter is hierin een soort archetype dat al vroeg leert dat ze het oogappeltje van de patriarch is en zich daarnaar moet gedragen. Het is de bedoeling dat de vader trots kan zijn waardoor er vanaf het begin een soort ongelijkheid ontstaat in de relatie. De dochter is vastberaden zijn behoeften te vervullen en zo leer je dat het normaal is om je incompleet te voelen. Om een gat in je zelfvertrouwen te hebben, om niet aan je eigen behoeften te voldoen en een man te zoeken die het gat kan dichten en de pijn kan verzachten. Waardoor je leert een man nodig te hebben om je compleet te voelen, terwijl ieder mens ook op zichzelf compleet moet kunnen zijn.

Vrouwen voelen zich verplicht mannen te plezieren omdat het ze zo is aangeleerd. Ik liet mijn haar groeien omdat mijn vader kort haar ordinair vindt en begon aan een universitaire studie omdat hij dat wilde. Ik had tegen mijn wil seks met jongens, omdat ik dacht dat dat moest. Ik heb heel lang bij elke keuze die ik maakte overwogen of mijn vader deze zou goed- of afkeuren. Ik dacht aan hem terwijl ik producten in de supermarkt uitzocht en terwijl ik seks had met een jongen die op hem lijkt.

Nu ik met Krul ben, is er geen man meer op wie ik boos kan worden omdat hij me deze bevestiging niet kan geven. De dochter in mij komt naar boven op momenten dat er een man in mijn buurt is die meer gezag heeft dan ik. Deze man is vaak ouder, maar dat hoeft niet per se. De man is vaak een beetje dik, maar ook dat is geen voorwaarde. 

(…)

Het zou misschien een oplossing zijn om meer realistische voorbeelden te zien van liefde tussen vrouwen. Danielle Pinedo schreef in een essay in NRC: 'Het is vaak zoeken naar een speld in een hooiberg: geloofwaardige films over de liefde tussen twee vrouwen. Meestal neem ik niet eens de moeite om te kijken wat er op dit gebied wordt uitgebracht, want ik weet: negen van de tien keer loopt het op een teleurstelling uit.' Of zoals Rich schrijft in Het is de lesbienne in ons: 'En die relatie – met haar wederzijds weten, angst, schuldgevoel, jaloezie, kwaadheid, verlangen tussen zwarte en witte vrouwen, vond ik niet en heb ik nog steeds niet gevonden in literatuur (..)' 

Ik wist tot ik met Krul was niet dat er zoiets bestond als een gelijkwaardige relatie, omdat ik het nog nooit had gezien. Veel vrouwen weten niet dat ze een ongelijkwaardige relatie hebben en dus ook niet dat het anders kan. Logisch dus dat er weinig werk over gelijkwaardige relaties geschreven of gemaakt is. Het gaat dus eigenlijk over een stuk onderzoek. Je moet opzoek naar alternatieven en de voorbeelden hiervan. De Argonauten van Maggie Nelson zou op ieders nachtkastje moeten liggen, omdat hierin een wederkerige relatie wordt beschreven waar we allemaal wat van kunnen leren. Haar partner identificeert zich als queer en zij gaat al schrijvend op onderzoek uit naar hoe ze deze relatie het beste vorm kan geven. Voor hen, maar ook voor zichzelf.