Veertig jaar is Saarein eerdaags. Het enig overgebleven en oudste nog bestaande vrouwencafé van Amsterdam. Goeie reden voor groot feest, aldus eigenaresse Dia Roozemond. Toch is ze niet van de terugblik of de vooruitblik. Gewoon doorgaan, is het motto.
Een flinke boom opzetten over de geschiedenis van Saarein, en hoe veranderingen in de vrouwen- en roze beweging zijn weerslag vonden in het café. Wij van de Zij aan Zij-redactie dachten dat het best een goed idee was, maar waren bij Dia (61) duidelijk aan het verkeerde adres. 'Zoek maar op internet!', was simpelweg haar commentaar, 'ik ga dat niet allemaal herhalen.' Dat werd dus sprokkelen op vrouwensites. Best aardig eigenlijk, want wat bleek? Saarein had een voorgeschiedenis buiten de Jordaan. In de jaren 1970 had een groep vrouwen een tijdlang vrouwencafé 't Schaartje in de Spuistraat gedraaid. Vrouwen konden er rustig een biertje drinken, zonder lastiggevallen te worden. Zoals dat voor mannen altijd al vanzelfsprekend was. Moeder-dochterdagen, poëzieavonden, smartlappendagen en themafeesten moesten allemaal aan dit stuk vrouwenemancipatie bijdragen. Jammer was dat de huurbaas op zeker moment het contract opzegde. Niet vanwege het links-feministische gehalte van de activiteiten trouwens. Het werd hard zoeken naar een ander pand. Na zo'n half jaar kwam het huidige café aan de Elandstraat in beeld. Een collectief van tien vrouwen, waaronder Marjan Sax (vooral bekend als oprichtster van vrouwenfonds Mama Cash), besloot het pand van zijn uitbaters Saar en Rein over te nemen.
Blote borsten op de stoep
Het was anno 1978 en wel even wennen voor de buurtbewoners. Hun Jordaanse kroeg op de hoek stond plots alleen open voor vrouwen. Die vrouwen kwamen uit de hele stad. Dat was nog niet alles. Zeker in de beginjaren was het groepje vrouwen dat in Saarein kwam heel hecht. Vele strijdbare types, feministen, flink wat lesbiennes. Iedereen kende iedereen. Als nieuweling kwam je daar nauwelijks tussen. Al helemaal niet op hoge hakken, want dan conformeerde je je zogezegd aan mannenwensen. Niet verwonderlijk: de vrouw in kwestie vóelde dat en had het na één bezoek vaak wel gezien. Buitenlandse toeristes leken hun Nederlandse zusters vaak beter te vinden. Tijdens zomerse festivals elders in de stad zaten ze soms zelfs met blote borsten op de stoep, en riepen zo een tijdlang irritaties in de buurt op. Uiteindelijk was het kliekimago commercieel gezien het slechtst houdbaar. Saarein draaide niet voor niets op vrijwilligers.
Op de website Vrouwen Nu voor Later vind je een grote verzameling foto's, zoals beelden gemaakt in Saarein vanaf 1985. Klik hier om naar de website te gaan en meer foto's te zien.
Iedereen is op te voeden
In 1999 kwam er dan eindelijk die frisse zakelijke wind die Dia heette. Via via had ze gehoord dat er iemand werd gezocht om Saarein over te nemen: 'Dat vond ik wel een uitdaging, om zo'n mooi café weer nieuw leven in te blazen zonder 'de doelgroep' uit het oog te verliezen. Horecaervaring had ik genoeg, voor Saarein had ik al twee eigen zaken gehad.' Dia verbouwde het café grondig en zette een betaald team achter de bar: 'Jong en oud en met verschillende achtergronden en seksuele voorkeuren.' Met succes. Tegenwoordig is het kleine klantenkringetje van toen nauwelijks te vergelijken met de brede klantenkring van nu. 'Ja, ook de bezoekers zijn gemengd, een gay mix met een nadruk op dames. Er komen hier vooral jonge meiden, zeker in het weekend, maar de oudere garde, de dames van het eerste uur, degenen die nog leven, komen ook nog langs. Het is ook veel meer multiculti dan vroeger. Kijk, er staat net een Antilliaan naast me! Oh ja, en dan zijn er nog de hetero Rietveldkids. Je kunt ze niet vroeg genoeg leren dat de wereld divers is. Iedereen is op te voeden, zeg ik altijd maar, haha..'
Boekje open over Saarein
Afgaand op enkele klanten, bedient Saarein ze op hun diverse wenken: 'Van bingo tot disco, lezingen tot films, het café organiseert veel. Naast de pooltafel kun je zelfs vegan maaltijden verorberen, zij het vooral rond het weekend. 'Voor elk wat wils, maar het belangrijkste is toch de gezellige en gemoedelijke sfeer', aldus Dia. 'Dat zetten we toch maar mooi neer. Wat de toekomstplannen zijn? Waar Saarein over tien jaar staat? Joh, ik weet niet eens waar ik zelf sta. Ik hoop dat alles nog een tijd doorgaat zoals het nu gaat. We gaan door tot het gaatje. Maar eerst dat 40-jarige jubileum maar. ' Over dat feestprogramma doet Dia gelukkig niet geheimzinnig: '3 november is het vanaf het einde van de middag vrije inloop voor iedereen. Vol is vol, al doen we ook wel dingen buiten. De DJ's Puck en Natasha komen en nog wat bandjes. En o ja, er wordt een boekje gepresenteerd over 40 jaar Saarein.' Huh, een boekje? Toch wat geschiedenis? 'Nee, alleen foto's!'
*
Op de Facebookpagina van Saarein vind je meer informatie over het jubileumfeest op 3 november. Meer algemene info over Café Saarein vind je op de website.
Wij feliciteren Saarein van harte met haar 40ste verjaardag!
