Astrid Oosenbrug (50) is sinds eind 2018 voorzitter van COC Nederland. Haar bewogen jeugd en politieke carrière maken dat ze geen blad voor de mond neemt. Zo pleit ze sterk voor een grotere diversiteit en verbondenheid binnen de eigen LHBTI-gemeenschap. Het behoeftenonderzoek onder vrouwen dat het COC momenteel lanceert, past daarbij, aldus Astrid.
Wat is jouw verhaal?
Ik ben in Rotterdam geboren en had geen gemakkelijke jeugd. Ik verbleef in een weeshuis en in een pleeggezin. Zelf heb ik nu vier kinderen, ben getrouwd met een man en heb een relatie met een vrouw. In het dagelijks leven ben ik sociaal ondernemer in de ICT-sector. Zo coach ik jonge hackers, werk ik aan een vrij, veilig en open internet en train ik mensen met een licht verstandelijke beperking in het 3D Lab van Philadelphia in het omgaan met diverse nieuwe technieken.
Je was jarenlang Tweede Kamerlid voor de PvdA. Is die politieke achtergrond belangrijk voor het COC-voorzitterschap?
Jazeker! Het COC is politiek ongebonden, maar de COC-voorzitter moet van oudsher een groot politiek netwerk hebben. Het COC is uiteindelijk een belangenorganisatie en als voorzitter en als organisatie bemoei je je vaak tegen wetgeving aan. Dan is het handig dat je weet hoe het werkt aan de andere kant, hoe het zit met wetgeving. Ik paste dus in het profiel. Het leek me wel een heavy job, maar tot nu toe ben ik niet overvraagd.
Je had anders een heftige start met de Nashville-verklaring.
Ik werd inderdaad meteen 'bam' in het diepe gegooid. Als COC hadden we natuurlijk een duidelijke opvatting over die Nashville-verklaring. Hoe vreemd ook, het was een mooie start van mijn voorzitterschap. Ik kon mezelf direct positioneren als persoon. Duidelijk maken dat het voor mij steeds om liefde gaat. Met liefde bereik je meer dan met haat en boosheid. Wat een blijken van solidariteit kwamen er los! Overal gingen de regenboogvlaggen uit, vele kerken verklaarden zich openlijk LHBTI-vriendelijk. Ik sprak een jongeman van 21 uit de Bible Belt. Die voelde zich plots genoeg gesteund om uit de kast te komen. Hij is midden in de kerk opgestaan en zei dat hij homo is. Zo van: 'Ik heb die gevoelens. Accepteer het maar!' De meeste kerkgenoten vonden het oké. Een kleine minderheid niet. Uit de reacties op de Nashville-verklaring bleek eveneens dat de groep kerkelijke homofoben klein is. Die werd mooi teruggefloten door anderen in de kerk.
In je maidenspeech tijdens True Colors presenteerde je vele zaken die je de komende jaren gerealiseerd wil zien. Zo zou onder meer de meerouderschapswet erdoor moeten komen, een paspoort zonder geslachtsaanduiding, en een verbod op LHBTI-discriminatie in de Grondwet. Is dit jouw werklijstje?
Dat zijn inderdaad belangrijke onderwerpen. Het COC is al bijna 75 jaar bezig dus de mensen daar weten wat ze doen. Dan kom ik niet zomaar met een nieuwe lijst. Ik zal wel mijn eigen stempel op de belangenbehartiging drukken. Dat LHBTI's hand in hand op straat kunnen lopen zonder angst voor geweld, vind ik heel belangrijk. Dat twee mannen die een liefdevolle kus uitwisselen negatieve reacties over zich heen krijgen kan echt niet. Hetzelfde geldt voor twee vrouwen die benaderd worden met de vraag of ze geholpen moeten worden. Dat overkomt een heteropaar nooit. Waarom denken mensen dat ze bij twee vrouwen die vrijheid kunnen nemen? Het is niet grappig, het is bedreigend. Je moet laten zien dat dit soort dingen gebeuren door ze te benoemen. En dingen benoemen, dat ben ik. Voor sommigen is dat wennen, maar het is nodig. Je snapt dan pas wat er mis is.
Ik ben verder erg begaan met LHBTI-jongeren. Ze moeten zicht écht veilig en prettig kunnen voelen op school. Het is nog steeds zo dat het aantal zelfmoorden en zelfmoordpogingen schrikbarend hoog is onder deze groep. Dat heeft toch te maken met je niet geaccepteerd voelen. Je kunt zeggen dat het je eigen gevoel is, maar als het zo makkelijk was zou iedereen uit de kast komen. Daarom ben ik ook tegen Johan Derksen ingegaan.
Je spreekt je ook duidelijk uit voor een LHBTI-beweging waarin iedereen meedoet en meetelt, ongeacht culturele achtergrond, leeftijd, opleiding, politieke kleur, seksuele oriëntatie, genderidentiteit, geslachtskenmerken of welke achtergrond dan ook.
De LHBTI-gemeenschap is enorm divers. Veiligheid is voor iederéén belangrijk. We moeten elkaar onderling versterken, níet verzwakken. Of je nou christen, moslim of iets anders bent, iedereen moet zich in de gemeenschap gesteund voelen. Nu zie ik nog wel eens dat mensen dubbel gepakt worden om wie ze zijn. Binnen hun eigen geloofsgemeenschap omdat ze LHBTI zijn én onder LHBTI's, omdat ze in God geloven. We moeten alles doen opdat iemand anders ook gelukkig kan zijn. Bij het COC moet iedereen zich thuis voelen.
Hoe pak je dat in de praktijk aan?
Door die diversiteit voortdurend uit te dragen. Het is een lang proces, maar meer kleur en verscheidenheid worden al zichtbaar. Bij de COC-verenigingen in de regio en op het kantoor van COC Nederland bijvoorbeeld. Ik vind zichtbaarheid belangrijk. Op de laatste COC-Prideboot stonden powervrouwen centraal, met vrouwelijke rolmodellen in de schijnwerpers en een enorme verscheidenheid aan LHBTI's eromheen. We werken samen met clubs als Maruf, voor queer moslims. In dat verbinden speel ik graag een rol. Door mijn achtergrond - ik heb overal gewoond en veel meegemaakt, ik voelde me vaak niet welkom – praat ik met iedereen.
Het COC begint deze week een groot onderzoek naar de behoeften van vrouwen.
Ik ben heel blij met dat onderzoek. Eigenlijk gaat het ook over diversiteit. Sommige mensen hebben nog steeds het idee dat het COC een witte mannenclub is. Dat de laatste drie voorzitters vrouwen waren, maakt dat dat imago gelukkig verandert. Maar LBTI-vrouwen zijn nog altijd minder zichtbaar dan bijvoorbeeld homomannen. Studies over homomannen zijn er veel geweest, over vrouwen nauwelijks. Dit onderzoek betreft alle vrouwen en non-binaire mensen die (ook) op vrouwen vallen. Door middel van een enquête kunnen vrouwen anoniem delen wat ze ervaren. Thuis, op straat, op het werk, bij de huisarts. Bij het COC moeten we weten wat er speelt om meer te kunnen betekenen voor vrouwen. Op het gebied van wetgeving, lesbisch- en meerouderschap, veiligheid, noem maar op. Bij eisen richting politiek helpt onderzoek. Dus ik zou zeggen: doe allemaal mee met die online enquête! Want uiteindelijk moet iedereen zichzelf kunnen zijn. Dat is en blijft mijn stokpaardje.
Klik hier om mee te doen aan het onderzoek!
*
Blijf op de hoogte!