'LGBT en moslim? Dat kan en mag toch niet? Bestaat dat wel?' Op het eerste gezicht lijkt het misschien een tegenstrijdigheid. Het roept vragen op, reacties van ongeloof, verwondering en onbegrip. Bij sommigen een mate van weerstand en zelfs weerzin.'                    

Vanaf nu ligt het boek 'Habibi- het lief en leed van LGBT-moslims' van Wim Peumans in de boekenwinkels. Wim heeft eerder al twee bekroonde academische boeken geschreven over seksualiteit, migratie en religie, maar met het boek 'Habibi' wil hij de verhalen van LGBT-moslims op een toegankelijke manier naar een groter publiek brengen.

Want hoe is het nu voor moslims om LGBT te zijn in een land als Nederland of België? Wim heeft de verhalen van 10 LGBT-personen in de moslimgemeenschap gebundeld.

'Uit de verhalen spreekt een strijd tussen twee werelden: de wereld van de ouders en die van LGBT's. Gekneld tussen hoop en angst, verwachtingen en dromen, spreken en zwijgen, ontkenning en acceptatie, familie en seksualiteit, God en zichzelf, zijn de mannen en vrouwen in dit boek vooral op zoek naar liefde; naar iemand die ze habibi – mijn liefje – kunnen noemen.'

Wij vroegen Wim alles over zijn nieuwe boek!

Waarom ben je dit boek gaan schrijven?

Dit boek is tot stand gekomen omdat ik onderzoek heel leuk vind, maar in dit geval liever niet in een academische context. LGBT en Moslim is namelijk een heel maatschappelijk relevant thema en dat breng ik graag naar een groter publiek. Ik ben me in deze thema's gaan verdiepen toen ik een master deed in antropologie over religie, seksualiteit en migratie. Voor mijn Phd heb ik een academisch boek geschreven, genaamd Queer Muslims in Europe. Voor dit boek heb ik 31 LGBT-moslims geïnterviewd voor mijn onderzoek. Omdat het inmiddels alweer 10 jaar geleden is dat ik dit onderzoek uitvoerde, begon ik me af te vragen hoe hun leven was verlopen sinds de laatste keer dat ik ze sprak. Ik ben de mensen gaan opzoeken die ervoor openstonden en ze gevraagd of ze hun verhaal wilden vertellen.

Hoe ben je met deze mensen in contact gekomen?

Op verschillende manieren, zoals datingwebsites zowel voor mannen als voor vrouwen (ik was dan wel altijd open over het feit dat ik onderzoek doe naar LGBT-thema's) en ik deed mee aan activiteiten van organisaties voor LGBT'ers met een migratieachtergrond. De mensen die ik via deze wegen heb leren kennen had ik al eerder geïnterviewd voor mijn vorige boek, Queer Muslims in Europe. Maar voor 'Habibi' heb ik in Nederland ook een transgender vrouw gevonden om te interviewen.

Voor mijn boek heb ik mensen van Marokkaanse, Turkse, Surinaams-Hindoestaanse afkomst geïnterviewd en zij zijn allemaal geboren en getogen in België en Nederland. Daarnaast zijn er twee mensen die gevlucht zijn naar België omwille van hun seksualiteit. Ze zijn van Egyptische en Pakistaanse achtergrond. Uit de verhalen van deze mensen komt een bepaalde overeenkomst naar voren: ze ondervinden een strijd tussen twee werelden.

Dubbele identiteiten

Als het gaat om de 'strijd tussen twee werelden' die veel LGBT-moslims ervaren, wordt er in de media vaak gesuggereerd dat het gaat om de wereld van de LGBT-moslims en die van de familie.  Maar veel LGBT-moslims ondervinden door hun dubbele identiteiten ook moeilijkheden in de 'westerse wereld.' Enerzijds is er de verwachting die je familie heeft ten opzichte van volwassen worden, zoals trouwen en  kinderen krijgen. Anderzijds is het in westerse landen zoals Nederland en België vaak zo dat, als je een goede, authentieke homo of lesbienne wil zijn, je uit de kast moet komen. Uit de kast komen is hier een belangrijk deel van de queer identiteit, terwijl veel LGBT-moslims die ik sprak helemaal niet uit de kast willen komen. Er wordt eigenlijk te weinig aan deze mensen zelf gevraagd wat zij willen. 

Kunnen LGBT-moslims überhaupt wel uit de kast komen?

Je hebt verschillende tendensen. Zo zijn er LGBT-moslims die uit de kast komen in de klassieke zin van het woord, dus echt openlijk uitspreken wie je bent. De reactie van de familie op zo'n coming-out kan variëren. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat de familie het er in eerste instantie wel moeilijk mee heeft, maar vaak tonen ze later wel begrip. Dat is het ene uiterste. Het andere uiterste is dat kinderen verstoten worden uit de familie als zij uit de kast komen of als de familie er zelf achter komt dat hun kind LGBT is. Er is ook een soort 'middenweg', LGBT moslims die niet per se uit de kast zijn gekomen, maar waarvan de familie eigenlijk wel weet dat zij queer zijn. Hier wordt dan niet over gepraat. Het is niet de ideale manier, maar voor sommigen is dit wel een oplossing.  

Is het voor moslimvrouwen anders dan voor mannen om LGBT te zijn?

Ja, die ervaring is zeker heel anders voor vrouwen. Ik wil niet teveel gaan generaliseren, maar er liggen sowieso wel andere verwachtingen voor vrouwen dan voor mannen. Voor mannen is het bijvoorbeeld makkelijker om op zichzelf te gaan wonen dan voor vrouwen in de moslimgemeenschap. Dat is uit de verhalen van de mensen die ik heb geïnterviewd wel naar voren gekomen. Mannen kunnen makkelijker zeggen: 'Je m'en fou', het kan me niet schelen wat iedereen denkt, ik ga op mezelf wonen. Voor vrouwen is het niet zo vanzelfsprekend. Dit mag vaak alleen als het gekoppeld is aan studeren, maar zelfs dan zou je nog wel wat overredingskracht moeten inzetten om je ouders te overtuigen. Ik denk dat die dingen nu wel langzaam aan het veranderen zijn, omdat veel migranten hier inmiddels al wat generaties verder zijn. 

De wereld van een ander

Veel mensen denken dat boeken of literatuur een spiegel moeten zijn van zichzelf. Maar voor mij moeten boeken juist een deur openen naar de wereld van een ander. Nu moet ik wel heel eerlijk bekennen dat wat ik net heb gezegd een direct citaat is van (de lesbische) Fran Lebowitz. Misschien ken je haar wel van haar Netflix-serie Pretend It's a City, die gaat over haar leven in New York City. 

'A book is not supposed to be a mirror. It's supposed to be a door.'

― Fran Lebowitz

Er komen veel thema's in dit boek voor waar veel mensen zich door aangesproken kunnen voelen, zoals bijvoorbeeld seksualiteit, opvoeding, je relatie met je familie, je eigen ontwikkeling als persoon, maar ook het opgroeien tussen twee werelden. Dus ik denk dat er voor iedereen wel wat te leren is uit deze verhalen. Maar in essentie gaat dit boek over mensen die op zoek zijn naar de liefde. Of je nu wel of niet moslim bent, allemaal zoeken we naar intimiteit, geborgenheid, warmte en liefde, van onze families, vrienden en geliefden. Allemaal willen we iemand die we habibi – mijn liefje – kunnen noemen.

Tentoonstelling

Bij dit boek hoort ook een tentoonstelling. De Marokkaans-Nederlandse kunstenaar Sami Ammar heeft schilderijen gemaakt op basis van de verhalen. De tentoonstelling begint in Brussel (in België mogen de museums open blijven). Daarna -mochten de maatregelen het ook toelaten-gaat de tentoonstelling plaatsvinden in Nederland. Daarnaast vindt er deze maand een online boekvoorstelling plaats.  

Boekvoorstelling

In samenwerking met het Humanistisch Verbond organiseert Uitgeverij Vrijdag een online boekvoorstelling over 'Habibi' op woensdag 17 maart om 20:00. Dit event vindt plaats via Zoom, meer info vind je hier.

Over Wim Peumans

Wim Peumans (1984) is schrijver. Hij behaalde een doctoraat in antropologie (KU Leuven) en was verbonden aan de universiteiten van Kent (Canterbury) en Witwatersrand (Johannesburg). Wim publiceerde twee bekroonde academische boeken over seksualiteit, migratie en religie. Deze ontvingen respectievelijk de Marguerite Lefèvreprijs voor Genderstudies (2010) en de Honorable Mention van de Association for Middle East Women's Studies Book Award (2019). Met Een zachte anarchist schreef hij de biografie van zijn vader, politicus Jan Peumans.

'Habibi- het lief en leed van LGBT-moslims', door Wim Peumans.

Uitgeverij Vrijdag, ISBN: 9789460019807

*

Blijf op de hoogte!