Lesbisch-cultureel tijdschrift in opgenomen in DBNL.
Het was 1983: 'Het is feest: het nieuwe lesbisch kultureel tijdschrift 'Lust en Gratie' wordt ten doop gehouden. (…)
De gemeenschappelijke noemer waaronder de publikaties in dit tijdschrift vallen is geëngageerdheid met lesbische kultuur. Wij zien het begrip lesbisch niet uitsluitend als een verwijzing naar bedpraktijken - hoewel dit aspekt vooral niet weggemoffeld mag worden. Het bed is en blijft de parameter van het patriarchaat. Het terrein van de lesbische kultuur wordt door de redaktie veel ruimer ingevuld. Wij willen een wereld laten zien, waarin vrouwen voor elkaar centraal staan, niet alleen erotisch, maar ook sociaal. Dit mondt uit in een grote diversiteit van thema's. Onze interesse gaat uit naar historische rekonstruktie van vrouwelijke tradities, naar de voorwaarden en de belemmeringen daarvan. Wij zoeken naar teksten die vrouwen geschreven hebben over hun leven met vriendinnen, hun hartstochten, hun avonturen, hun ideeënwereld, hun specifieke invulling van sociale bindingen en verhoudingen.'
Per 1 april 2021 zijn alle 67 edities van het feministisch-lesbisch culturele tijdschrift Lust & Gratie digitaal beschikbaar in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL). Lust & Gratie verscheen driemaandelijks in de periode van 1983 tot 2001 en wilde met essays, gedichten en artikelen over (levens)kunst een internationaal cultureel perspectief ontwikkelen 'waarin menselijk niet alleen mannelijk is, en vrouwen voor elkaar centraal staan'.
Foto gemaakt door Marjoke Kuipers: Maaike Meijer bij de presentatie van de eerste Lust & Gratie in 1983.
Oud-redactieleden Daniel van Mourik en Maaike Meijer zijn verheugd dat Lust & Gratie opgenomen is in DBNL: 'In de 17 jaar dat Lust & Gratie heeft bestaan, probeerden we op basis van inspirerende verhalen uit de feministisch-lesbische geschiedenis een nieuwe toekomst vorm te geven waarin vrouwen niet langer eenzijdig werden bekeken, vanuit een mannelijke blik. We maakten het tijdschrift vanuit de lesbisch-feministische beweging, maar nadrukkelijk voor een groter publiek. Daarom verheugt het ons zeer dat L&G nu digitaal wordt gepresenteerd en zo voor een breder publiek beschikbaar komt en blijft.' 
2001: ''t Is droevig: (…) Lust & Gratie, het enige literaire tijdschrift dat 'voorrang geeft aan vrouwelijke auteurs', houdt op te bestaan....' – Volkskrant, 1 maart 2001.
De subsidie werd stopgezet, de uitgever besloot alleen nog digitaal verder te willen met Lust & Gratie. Hoofdredacteur Truusje van de Kamp: 'Redactie en bestuur hebben nu besloten om dit niet te doen. Waarom zouden schrijfsters hun werk onbetaald op het net gaan zetten? Je gaat weer terug naar af. Naar iets van vijftien jaar geleden. Vrouwen willen net zo goed als mannen gewoon betaald krijgen. Ik heb geen zin om terug te gaan naar een schoolkrant-niveau.'
In september 2001 verscheen het laatste nummer: 'Het is afgelopen: het literair tijdschrift Lust & Gratie wordt ten grave gedragen.' Nog één keer wordt er een dubbelnummergemaakt waarin duidelijk wordt waar Lust & Gratie voor heeft gestaan en succesvol in was: 'een platform bieden aan de femmes de lettres van allerlei kunne.'
Blijvende zeggingskracht
Volgens Ryanne Keltjens, coördinator van de DBNL bij de KB, de nationale bibliotheek van Nederland, is het van belang dat het archief van Lust & Gratie nu digitaal toegankelijk is: 'Lust & Gratie gold als een springplank voor vrouwen in de kunsten en de wetenschap. De redactie bestond uit vrouwen die later allerlei belangrijke posities bekleedden, zoals Renée Römkens, de latere directeur van Atria, Xandra Schutte, de latere hoofdredacteur van De Groene Amsterdammer en Maaike Meijer, de latere hoogleraar genderstudies. Hun cultureel-maatschappelijke visie destijds heeft anno nu nog veel zeggingskracht. Door de ontsluiting van Lust & Gratie in de DBNL is het tijdschrift nu wereldwijd digitaal toegankelijk voor wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en iedereen met belangstelling voor feminisme en lesbische cultuur in Nederland.'
'Lesbisch Kultureel tijdschrift'
De redactionele samenstelling van Lust & Gratie wisselde door de jaren heen, als ook de ondertitel van het blad. Waar de ondertitel van de eerste editie luidde 'Lesbisch Kultureel tijdschrift', zou deze nog vele malen wijzigen om uiteindelijk te veranderen in: 'driemaandelijks literair tijdschrift'. Van Mourik en Meijer: 'Dit schetst de worsteling van de diverse redacties. Wij wensten ons niet op te sluiten in een definitie van lesbo-zijn, we wilden een wereld laten zien van literatuur, beeldende kunst, essayistiek, filosofie en levenskunst waarin vrouwen voor elkaar centraal staan, niet alleen erotisch maar ook sociaal. Dat is gelukt: vrijwel alle intellectuele en artistieke lesbo's van naam leverden stukken, evenals tal van vooraanstaande feministen. Vele bijdragen werden klassiek.'
Alle 67 edities van Lust & Gratie (1983-2001) vind je hier, in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren.
*
Blijf op de hoogte!