Bij ons is het natuurlijk elke dag Lesbische zichtbaarheidsdag, maar op 26 april staat ook de rest van de wereld stil bij specifiek de L uit het LHBTQIA+ alfabet en in ruimere zin bij alle vrouwen (v/x) in het queer-spectrum. Lesbian Visibility Day ontstond in 2008 in de Verenigde Staten en heeft als doel (h)erkenning en zichtbaarheid van lesbische vrouwen te vergroten en verbeteren, in - laten we wel wezen- een wereld waarin discriminatie en uitsluiting aan de orde van de dag zijn. Een wereld waar we in veel landen met elkaar kunnen trouwen, maar er helaas ook nog landen zijn waar homoseksualiteit gecriminaliseerd wordt. Ook in de landen, zoals Nederland, waar het allemaal wél goed geregeld is krijgen lesbische vrouwen gemiddeld meer dan eens te maken met geweld of bedreiging om hun geaardheid, en zijn oordelen, 'grapjes' en beledigingen niet weg te denken uit vele lesbische levens. 'Het is een fase', 'je hebt nog nooit een goeie vent gehad', 'wanneer ga je je haar afknippen en waar is je tuinbroek', 'mag ik meedoen'… Het blijft belangrijk dat we zichtbaar zijn, want daarmee bestrijden we de vooroordelen en stereotypen die aan de basis liggen van de narigheid waarmee we, vroeg of laat, door collega's, familie of voorbijgangers worden geconfronteerd. Als het excuus is dat 'zullie' zogenaamd niet beter weten, presenteert zich daarmee de noodzakelijkheid van elke LHBTQIA+ organisatie (je bent niet alleen) en elke representatie van queer personen in de media en het openbare en publieke leven (we komen in alle soorten en maten) en zichtbaarheidsdagen zoals vandaag.

Moedig voorwaarts en de vlag uit. Ga ik even mijn acht katten aaien ;-)

Marieke de Wit – hoofdredacteur Zij aan Zij

Lesbisch in de media

Ter ere van Lesbian Visibility Day stelden wij Emmy Eve (je weet wel, de Rotterdamse singer/songwriter, lees hier meer!) de vraag: Wie is jouw rolmodel?

Emmy Eve: Daar moest ik even goed over nadenken. Je neigt al snel naar namen van grote popsterren en P!nk kwam dan ook zeker voorbij in mijn hoofd. Maar vaak zijn de échte rolmodellen mensen in je omgeving waarvan je niet altijd beseft dat zij een voorbeeld en inspiratie voor je zijn geweest. Mijn zus is daar een mooi voorbeeld van. Ik ben de jongste in ons gezin en onbewust kijk je dan toch veel af bij je oudere zus. Zij was echt een schoolvoorbeeld, dus wat dat betreft heeft het goed uitgepakt. Een naam waar ik ook aan moest denken is Margriet van de Linden, ik vind haar heel krachtig in wat ze doet en vind het een verademing om een lesbische vrouw in de media te zien. Het zou niets uit hoeven maken, maar toch is het belangrijk. Je wil je kunnen identificeren met wat je in de media ziet. In de Nederlandse muziekindustrie mis ik dit momenteel heel erg. De voornaamste artiesten die meedraaien aan de top zijn óf man, of knappe heterovrouw. Daar mogen best wat meer lesbische rolmodellen bij. Of ikzelf geschikt zou zijn als rolmodel voor een ander vind ik een moeilijke vraag, de tijd zal het leren!

Publiekelijk uit de kast

'Ik was als puber super erg fan van de Twilight films en was dan ook blij verrast toen Kristen Stewart in 2017 publiekelijk uit de kast kwam. Ik had namelijk altijd het stereotiepe beeld dat lesbische vrouwen mannelijk waren, stekeltjeshaar hadden en altijd in een tuinbroek liepen. Ik kon me daar totaal niet in herkennen, maar ook niet in de ultra vrouwelijke lesbische personages van bijvoorbeeld Susan en Carol in de serie Friends. Kristen Stewart is wat betreft 'stijl' net als ik: vrouwelijk met een stoer randje.

Ik vind het heel mooi dat er jaarlijks een dag wordt uitgeroepen voor de representatie van lesbische vrouwen, omdat ik dat vroeger heb gemist – zowel in het Nederlandse als in het Amerikaanse medialandschap. Ik zou graag willen dat Lesbian Visibility Day meer bekend wordt in Nederland, want de lesbische community in de VS viert deze dag wel heel uitbundig. En dat zouden wij ook moet doen!'

Donya van Heezik – redacteur Zij aan Zij

Ook Annefleur en Vera, makers van podcast de Lesbische Liga, vertellen over hun rolmodellen:
Annefleur: 'Je bent natuurlijk meer dan alleen je seksuele geaardheid. Daarom denk ik dat je verschillende rolmodellen hebt op verschillende vlakken van je leven en wie je bent als mens. Nu is er wel één iemand die veel van die vlakken tegelijkertijd aanvinkt voor me en ik zodoende al jaren bewonder. Niet alleen vanwege het feit dat ze een lesbische vrouw is en daar nooit een geheim van heeft gemaakt, maar ook omdat ze een hilarische, getalenteerde en ongekend succesvolle vrouw is in een door mannen gedomineerde wereld. Ik doel hiermee natuurlijk op Kate McKinnon, de geniale Amerikaanse comedian die nog elke week in Saturday Night Live sketches schrijft en speelt.

Onlangs nog was er een sketch over lesbische films van haar hand uitgezonden, waarin alle korset-heavy-blik-heavy-en-elektriciteits-loze lesbische films van nu werden bespot. Eerder had ze al een sketch over 'Carol' gemaakt. Dat deze ontzettend niche (en hilarische) sketches worden uitgezonden op Amerikaanse televisie en daarna ook nog eens worden omarmd, evenals de vele andere typetjes die ze heeft gespeeld, laat voor mij de kracht van representatie zien. Doordat Kate McKinnon in die positie werkt, worden dit soort dingen gemaakt én komt het erdoorheen. Daardoor zien miljoenen mensen de films, cultuur en grapjes van onze community. Dat zou anders gewoon nooit gebeuren op dat podium. Ik vind dat ontzettend inspirerend. Het vertelt mij namelijk: je hoeft jezelf nooit te verbergen, niet als vrouw, niet als queer vrouw, niet als grappige vrouw, niet als wat dan ook. Kate McKinnon heeft zelf ooit gezegd dat het enige dat het minder eng voor haar maakte om lesbisch te zijn, was het feit dat zij Ellen DeGeneres op televisie zag toen ze opgroeide en ze wist dat ze daardoor niet alleen was. Ik en ik vermoed met mij vele anderen hebben dat nu dus met Kate McKinnon en dat is waarom zichtbaarheid als queer vrouw zo ontzettend belangrijk blijft.' 

Vera: 'Ik heb voor een rolmodel gekozen dat eigenlijk pas ná mijn coming-out in beeld kwam, namelijk girl in red. Tijdens mijn coming-out en een aantal jaren erna heb ik me nooit zo met 'lesbisch zijn' en wat dat verder zou kunnen betekenen bezig gehouden, totdat mijn ogen geopend werden door de online community. Meiden van 16 jaar die al openlijk out en trots zijn en daar fantastische memes, TikToks (do you listen to girl in red?), tweets en andere content over delen.

Toen ik de muziek van girl in red hoorde, waar zo expliciet en vrolijk werd gezongen over verliefd zijn op vrouwen, besefte ik me dat ik dit zó graag had willen hebben toen ik rond mijn 15e-16e met mijn geaardheid struggle'de. Lange tijd heb ik lesbisch zijn een beetje weggestopt, er maar niet teveel over willen zeggen, hard meegelachen met andere grappen en heel geduldig gebleven als iemand in shock op het antwoord van de vraag 'of ik een vriendje had' zei dat 'een vriendin natuurlijk ook kan'.

Enfin, voor veel lezers waarschijnlijk een herkenbaar verhaal. Fast forward na een paar jaar later: stond ik daar als als 26-jarige ineens in de Melkweg in Amsterdam met een zaal vol gillende meiden: queer stellen die elkaar tijdens het concert zoenden en werden toegejuicht, fans met regenboogvlaggen en spanddoeken met lyrics, en zelfs hier en daar een trotse ouder achterin de zaal. Voor mij kwam alles op dat moment bij die show samen. Het was voor mij een bevestiging om in mijn persoonlijk leven, maar vooral ook op werkgebied méér out and proud te zijn, hoe zweverig dat ook kan klinken. Niet meer over 'partner' spreken omdat ik geen zin heb in gezeik, maar altijd 'mijn vriendin' - vanwege de representatie die ik zelf vroeger zo gemist heb. Ik draai girl in red op de radio en krijg appjes van luisteraars die vanaf de achterbank bij hun ouders laten weten dat ze het zo tof vinden om dit, ook buiten hun veilige slaapkamer met Spotify-lijst, te horen. En dat gevoel begrijp ik helemaal.'

Elke dag zichtbaar

Daniëlle: De hele middag heerlijk in het park met mijn lief voor het eerst Kubb gespeeld. Stokken gooien, koning omver werpen, super leuk. Toen we terug naar huis liepen hing ze zo ongeveer aan mijn romp, als een koala aan zijn eucalyptusboom. Af en toe stopten we en gaf ze me een kus. De mensen die we tegenkwamen knikten vriendelijk. Een mooie onbezonnen, vrolijke dag. Na een feestelijke maaltijd met een nog lekkerder prosecco erbij ging ik door mijn mail. 

LesVisDay, nooit van gehoord? Was mijn eerste reactie op de vraag of ik daar iets over wil zeggen. Direct gevolgd door de gedachte: het is toch iedere dag visibility day? Voor mij wel, in ieder geval. Daar heb ik geen dag voor nodig. Net als dat ik geen Valentijnsdag nodig heb om eens een kadootje voor mijn lief te kopen. 

Ergens verpest de gedachte aan een LesVisDay de onbezonnenheid waarmee ik zelf dagelijks leef (waar het gaat om het hebben van een lesbische relatie). Bijna alsof je je niet normaal mág voelen. Als je je totaal niet meer bewust bent dat je anders bent dan het grootste deel van de bevolking, dan word je daar wel weer aan herinnerd door een speciale dag die de verschillen benadrukt. 

Soms denk ik: als er geen onderwerp van gemaakt wordt, dan is het ook geen onderwerp. Maar zo simpel zit de wereld niet in elkaar, dat weet ik ook wel.

Vroeger, toen ik een jaar of vijftien was, zat er een lesbisch stel bij ons op de tennisvereniging. Achter hun rug werden ze, ook door mij, uitgelachen. Ik keek naar ze alsof het buitenaardse wezens waren. Heel raar vond ik ze. En dat terwijl ik zelf al, in stilte, verliefd op een meisje was geweest. Ik besefte dat toen overigens totaal niet. Dat kwam pas vele jaren later.

De mogelijkheid met een vrouw te willen zijn zat simpelweg niet in mijn systeem. Het was later en nu totaal geen issue, maar destijds bestond het gewoon niet of zo.

Als er meer zichtbaarheid was geweest en het toen al normaler was, had ik die twee dames niet om die reden uitgelachen.

En daarom is zichtbaarheid dus toch belangrijk. Maar dan juist niet (alleen) op Lesbian Visibility Day. Je doet tenslotte ook niet alleen lief tegen je meisje op 14 februari, toch? 

Lesbian Visibility Week

In Groot-Brittannië laat mediagroep DIVA er geen gras over groeien. Zij organiseren een hele week vol activiteiten en events, met onder meer bijdragen van Workplace Pride. Alles is online te volgen, in het programma vind je onderwerpen als sport, literatuur, persoonlijke verhalen, religie, politiek, leiderschap en veel meer. Het complete aanbod vind je op de website: https://www.lesbianvisibilityweek.com/

#LesbianVisibilityDay

#LesbianVisibility

#LVW21

*

Blijf op de hoogte!