Seksuele voorlichting voor jongeren werd lange tijd als taboe gezien in Nederland. Tot rond 1960 was de seksuele moraal zo gesloten dat in veel gevallen de seksuele voorlichting volledig ontbrak. Ouders vertelden hun kinderen toen erg weinig (alleen dat seks vies was, en dat jongens met de handen boven de dekens moesten slapen), en ook op school werd geen seksuele voorlichting gegeven.
Gelukkig is dat sinds de seksuele revolutie die daarna inzette wel veranderd. Het taboe van de seksualiteit werd doorbroken. Ook op scholen werd seksuele voorlichting ingevoerd. Vaak worden er tijdens vakken als biologie onderwerpen besproken zoals het voorkomen van SOA's en hoe je een condoom omdoet. Over het algemeen wordt de voorlichting wordt vaak beperkt tot technische informatie en wat theoretische verhalen. [bron]
Het COC vond de seksuele voorlichting op scholen ook veel te beperkt, met name omdat er geen LHBTI- onderwerpen werden behandeld. Na een jarenlange campagne van het COC is het sinds 2012 al verplicht om leerlingen bij te brengen respectvol om te gaan met seksuele diversiteit in de samenleving. Volgens COC-voorzitter Astrid Oosenbrug is het belangrijk dat scholen ook daadwerkelijk het onderwerp seksuele diversiteit behandelen in hun lesstof, omdat dit ook kan bijdragen aan meer acceptatie van LHBTI-jongeren. [bron]
LHBTI-jongeren in de klas
Er zijn nog steeds scholen waar LHBTI-gerelateerde onderwerpen vermeden worden of zelfs waar LHBTI's actief afgewezen worden: met anti-LHBTI verklaringen, door te stellen dat LHBTI's een 'gruwel' in de ogen van God zouden zijn, of dat Allah LHBTI's zou verafschuwen. Minister Arie Slob (Onderwijs) stelde tijdens het Kamerdebat op 9 november 2020 dat scholen het recht hebben om een verklaring te vragen aan ouders en/of leerlingen, waarin ze een 'homoseksuele leefwijze' afwijzen. [Lees hier meer.]
In een brief aan de Tweede Kamer stelde het COC daarom afgelopen najaar samen met Rutgers voor om de wet op de burgerschapsopdracht voor scholen aan te scherpen. Dat leidde tot een voorstel van voormalig PvdA-Kamerlid Kirsten van den Hul (PvdA) en van Peter Kwint (SP) en Lisa Westerveld (GroenLinks). Nadat deze wet werd aangenomen door de het parlement, werden op 22 juni 2021 alle scholen in Nederland verplicht om te zorgen voor veiligheid en acceptatie van LHBTI-jongeren in de klas.
Veilig en geaccepteerd op school
COC-voorzitter Astrid Oosenbrug reageerde enthousiast op deze wetswijziging: 'Dit is een prachtige stap op weg naar scholen waar iedereen zich veilig en geaccepteerd voelt, wat ook je seksuele oriëntatie, genderidentiteit, gender expressie of geslachtskenmerken zijn. Hoewel steeds meer scholen op de goede weg zijn, is er nog een wereld te winnen als het gaat om acceptatie van onze jongeren.' Zo worden LHBTI-jongeren tot vier keer vaker dan gemiddeld gepest en is 'homo' op school nog altijd het meest gebruikte scheldwoord. [bron]
Seksuele voorlichting wordt beter
Uit een onderzoek van Ipsos, dat in oktober 2020 werd gepubliceerd, bleek dat veel jongeren niet tevreden zijn over de seksuele voorlichting op middelbare scholen. Volgens de jongeren is er te weinig aandacht voor relaties, de omgang met elkaar en het aangeven van je grenzen. Om de vraag van deze jongeren te kunnen beantwoorden, maken in Amsterdam veel scholen naast hun eigen voorlichtingslessen gebruik van extra lessen, zoals die bijvoorbeeld door Qpido worden gegeven. Qpido is een kenniscentrum voor seksualiteit, waar voorlichters van Qpido elk jaar op zo'n 40 tot 60 scholen komen. Op de scholen gaan ze met leerlingen in gesprek over onderwerpen als sexting, diversiteit, relaties en porno.
Esther Jalink (44), die namens kenniscentrum voor seksualiteit Qpido al acht jaar seksuele voorlichting op Amsterdamse scholen, vertelt in een interview met het Parool dat de lessen van Qpido heel interactief zijn: er wordt veel geoefend, nagespeeld en uitgebeeld. Ook maken Jalink en haar collega's in de lessen vaak gebruik van de actualiteit. 'Bijvoorbeeld bij een nieuwsbericht dat een homostel op straat belaagd is, of een regenboogvlag beklad. Sommige kinderen zeggen: als mijn vriend zegt dat hij homo is, dan zijn we geen vrienden meer. Dat is dan een mooi aanknopingspunt om met de klas over in gesprek te gaan. Heel af en toe hebben we weleens groepen waar echt negatief wordt gedacht over mensen die niet hetero zijn.' In die situaties kunnen oefeningen weleens helpen. Jalink: 'Als je iedereen met krullen laat opstaan en zegt, jullie mogen niet meer meedoen, dan doet dat wel wat met de leerlingen. Zo creëren we het besef dat je geboren wordt zoals je wordt geboren. Het minimale doel is dat de leerlingen leren respectvol met elkaar om te gaan.'
Ook regionale COC's hebben een Team Voorlichting: speciaal getrainde vrijwilligers gaan de klas in om met leerlingen te praten over seksuele diversiteit. Lees daar meer over op bijvoorbeeld de website van COC Haaglanden en als jij ook voorlichting wilt geven of hier meer over wilt weten, kijk dan op de website van COC in jouw regio.
X-Y-SEX
KRO-NCRV vindt dat er nog veel te winnen valt binnen goede voorlichting over seksuele en genderidentiteit. Zij maken daarom de YouTube-serie X-Y-SEX. Presentator en influencer Robbert Rodenburg vraagt bekende LHBTIQ+'ers, zoals programmamaker Nicolaas Veul en muzikante Shary-An, om een persoonlijke en unieke seksuele voorlichting te maken: op maat gemaakte voorlichting en inspiratie die zij zelf gemist hebben. Met elke vrijdag een nieuwe aflevering. De serie wordt ook later dit jaar aan het onderwijs aangeboden voor seksuele voorlichting op school.
Robbert: 'De reeks is niet alleen een handvat voor jongeren die op zoek zijn naar hun eigen seksuele identiteit, maar ook voor de ouders, een familielid en de buurman. Eigenlijk voor iedereen die meedraait in de maatschappij. Ik hoop vooral dat deze serie mooie gesprekken op gang brengt, nieuwe inzichten geeft en misschien hier en daar wat onbegrip bij mensen weghaalt.'
Zo schrijft Shary-An een persoonlijke song over haar letter L, maakt comedian Victor Luis van Es grappen over zijn eigen letter B, en speelt actrice Eline van Gils, bekend van de serie ANNE+ en Thuisfront, een intieme scène over haar eigen gender (de letter Q).
X-Y-SEKS wordt uitgezonden in het teken van de campagne #liefdeisvooriedereen, waarmee KRO-NRCV het belang van LHBTIQ+ acceptatie benadrukt. In het kader van de Pride Amsterdam, die deze maand begint, zendt KRO-NCRV begin augustus verschillende programma's uit die gaan over de LHBTIQ+ liefde. X-Y-SEKS is vanaf vrijdag 23 juli om 15:00 te zien op het YouTube-kanaal van NPO 3.
Naast deze YouTube-serie zijn er deze maand allerlei documentaires en speciale uitzendingen te zien in het kader van #liefdeisvooriedereen. Hierover lees je snel meer!
*
Blijf op de hoogte!