Lonneke van den Hoonaard (59) is al ruim tien jaar lang directeur van IHLIA. Zij en haar team willen verder gaan dan het beheren van queer archieven. Tijdens de tweede Queer Geschiedenismaand in maart 2022 werken ze samen met andere culturele instellingen. Doel is om ook hun queer erfgoed aan het publiek te tonen.

Bij welke letter van LBTQIA voel jij het meeste?

'Ik ben echt van de L, helemaal.'

Wat is jouw verhaal?

'Ik ben sinds 2009 directeur  van IHLIA. Ik kom uit het bibliotheek- en documentatievak. Bij IHLIA kwam daar het archief bij, dat is echt een andere expertise. In deze baan kan ik mijn eigen identiteit en interesse voor geschiedenis kwijt. Inhoudelijk bemoei ik me niet meer zo trouwens. Mijn verantwoordelijkheid ligt meer bij het aansturen van projecten en leidinggeven op financieel en personeelsgebied. Het is fijn werken bij IHLIA; we hebben een leuk team.'

'Ik ben al lang met dezelfde partner, een vrouw. We wonen in het zelfbouwproject de Roze Hallen in Amsterdam, dat we samen met andere oudere LHBTI'ers gerealiseerd hebben.'

Wat zijn de belangrijkste verschillen in je werk van vroeger en van nu? Wat is er bereikt?

'IHLIA is gegroeid. Er komt meer geld binnen, van het ministerie van OCW, directie Emancipatie, en we werken professioneler. In de dagelijkse praktijk zien we dat onze zichtbaarheid nu groter is. We krijgen meer publiciteit, worden vaker ingezet en meer mensen maken gebruik van IHLIA.'

Waarom moeten mensen naar de Queer Geschiedenismaand, een initiatief van IHLIA?

'De Queer Geschiedenismaand laat de regenbooggeschiedenis zien. Die geschiedenis is al heel lang onzichtbaar. Het was taboe, er werd niet over geschreven en het werd niet onderzocht. In de jaren zestig en zeventig zwengelde de homo- en lesbische beweging het aan. IHLIA komt uit die beweging voort. We willen meer dan alleen maar netjes informatie bewaren. Het algemene publiek moet van de queer geschiedenis kunnen genieten en ervan leren. Culturele en erfgoedinstellingen komen daar langzaamaan ook achter. Ze hebben queer erfgoed in de collecties, maar dat staat in het magazijn. Het is iets dat tijden niet zo genoemd werd. Hoe moet je dit bijzondere erfgoed ook presenteren? Er liggen gevoeligheden. Dat zie je ook bij exposities rond de dekolonisatie. Welke terminologie gebruik je, hoe stel je objecten tentoon? Daar is veel specifieke kennis voor nodig. Dat is bij ons materiaal niet anders. Om daarbij te helpen zetten we jaren terug het project Queering the Collections op. De verantwoordelijkheid om de queer geschiedenis uit te dragen, is ons niet opgelegd, die voelen we zelf. Als er geen aandacht voor is, kun je er ook geen kennis van opdoen.'

Wat vind je zelf het belangrijkste of leukste onderdeel van het programma?

'Meer in het algemeen spreekt de hybride vorm van het programma, live én online onderdelen, me aan. Die combi maakt dat mensen wereldwijd kunnen deelnemen. Verder mag ik natuurlijk geen voorkeur hebben, maar dat instellingen zoals het Wereldmuseum in Rotterdam nu meedoen is fantastisch. Verder biedt het programma een afwisselend pakket. Diversiteit is troef. Er doen heel verschillende groepen mee.'

De onderdelen van het programma vinden allemaal in de Randstad plaats. Waarom?

'Dat is waar, maar de belangstelling voor queer geschiedenis groeit in heel Nederland, als een soort olievlek. Op dit moment kunnen we vanwege onze capaciteit niet meer doen om meer instellingen in Nederland te overtuigen mee te doen. We hebben alle handjes nodig in het archief. We krijgen spontaan aanvragen van instellingen buiten de Randstad of ze kunnen deelnemen.'
'We hebben al een reizende expositie die onder meer Arnhem aandeed en nog naar in totaal zo'n vijf-zes steden komt. Het is een unieke IHLIA-expositie van vorig jaar zomer over de buitengewone geschiedenis van transgenders in Nederland. De Geschiedenismaand vond vorig jaar voor het eerst plaats, geheel online, vanwege de coronacrisis.'

Wat is je grootste ergernis?

'Dat mensen vragen: 'Hoezo extra aandacht voor LHBTI? Dat hoeven we niet speciaal te benoemen.' Maar alles dat in de instellingen gepresenteerd wordt, is mainstream. Onze community herkent zichzelf vaak niet in het werk. Als je queer geschiedenis negeert, gaat het in de mainstream instellingen altijd over hetero's. Je moet praten als Brugman om de collega's daar te overtuigen. Dat het niet makkelijk is om dingen te veranderen, begrijp ik. Het is anders dan je gewend bent. Een erfgoedinstelling gaat evenwel over iedereen. De norm is toch de witte heteroman.'

Wat zou je tegen je jongere ik zeggen?

'Verdiep je in het verleden. Daar kunnen we veel van leren. Jongeren vinden IHLIA ook leuk, merken we. Er komen regelmatig klassen bij ons langs. Over iconische acties zoals lesbische vrouwen die de straat opgingen, roepen ze: 'Was dat al in 1980?' Wij zeggen: 'Toen pas?' Elders krijgen ze deze geschiedenis niet mee. In geschiedenisboekjes staan nauwelijks queer voorbeelden. Curators van onze tentoonstellingen en andere IHLA-medewerkers leiden deze groepen, waaronder studenten van het HBO en de universiteit, rond. We onderhouden relaties met OBA (Openbaar Bibliotheek Amsterdam). Docenten weten ons vaak wel te vinden.'

Info over het programma van de Queer Geschiedenismaand vind je op www.queergeschiedenismaand.nl.

*

Coming up! In het kader van de Queer Geschiedenismaand lees je binnenkort op Zij aan Zij: Een interview met Noah Littel, samensteller van de tentoonstelling 'Het archief in ontwikkeling' en een interview met twee vrouwen van de Lesbian Herstory Archieves in New York.

Blijf op de hoogte!