Vanaf vandaag is de audiothriller 'De Omega', gemaakt door Loek Hennipman en Harm Duco Schut, te beluisteren via je favoriete audioplatform. Jouman Fattal, die je ook kent als Sara uit ANNE+, heeft de hoofdrol in deze podcast. De Omega is een futuristisch verhaal dat zich afspeelt in 2034, een tijd waarin populisten aan de macht zijn in Nederland. Een tijd waarin het al jaren bergafwaarts gaat met de queer community, die door de toegenomen homofobie in een isolement is geraakt. Depressie, drugsmisbruik en zelfmoord zijn aan de orde van de dag.

Wij spraken Jouman over deze fascinerende podcast, haar rol in ANNE+ en haar kijk op de queer community van de toekomst.

Hoe ben je betrokken geraakt bij De Omega?

Toen Harm en Loek, de initiatiefnemers van De Omega, nog in de ontwikkelfase zaten van het project werd ik al vrij snel benaderd. Ze vertelden me: 'We zoeken een hoofdrolspeelster, maar ook iemand die mee wil denken en feedback wil geven.' Juist omdat ze graag iemand wilden die ook inhoudelijk betrokken was leek het me super leuk om mee te doen. Tijdens de eerste ontmoeting met de jongens was er meteen een klik en sindsdien heb ik het als een hele fijne samenwerking ervaren. We hadden een heel open manier van communiceren, ik mocht ook alles zeggen en alles vinden en dat namen ze dan wel of niet mee. Dat vond ik heel prettig.

Lees meer over De Omega:

Doordat je zo bekend bent geworden als Sara in ANNE+ ben je inmiddels een rolmodel geworden voor veel LHBTQIA+ vrouwen. Hoe kijk jij daar tegenaan?

Het is een enorme eer. Hoe ik de rol van Sara heb benaderd doe ik niet anders dan elke andere rol. Je kijkt gewoon naar een personage en what it makes, it takes. Je zoekt daarin een gedeelte van jezelf op. Voor mij was daarin grappig genoeg de seksuele voorkeur van Sara het minst interessant in die zin. Liefde is gewoon liefde, dus met een man, vrouw of alles daartussenin, qua spelen maakt dat voor mij niet uit. Maar wat ik er heel bijzonder aan vond is dat ik werd geïntroduceerd tot een wereld waarvan ik als hetero cis vrouw nog helemaal niet zoveel wist. In die vijf jaar dat ik Hanna, Valerie en Maud heb leren kennen zijn we hele goede vriendinnen geworden en is er ook voor mij een wereld opengegaan. Ik vind het dus echt een eer dat mensen mij als voorbeeld of als rolmodel zien. Ik ben heel blij en trots dat ik mee mag vertellen aan dit positieve narratief over de queer scene.

Labels en representatie

Ook al ben ik zelf niet gay, ik weet wel hoe is om een vrouw van kleur te zijn. Als er dan meiden naar me toekomen of als ik berichtjes krijg over hun ervaring met het personage Sara, dan is het feit dat ik een vrouw van kleur ben iets waarin ik mezelf dan meer een expert vind. Er waren bijvoorbeeld meiden die aangaven het lastig te vinden een vrouw van kleur te zijn en queer. Of je had meiden die net zoals Sara geen label op hun seksualiteit wilden plakken en zich daardoor erg herkenden in het personage. Daarnaast hebben best veel vrouwen van kleur mij benaderd om te vertellen dat ze zich nooit eerder gerepresenteerd voelden op tv of in film. Ik weet hoe dat voelt en ik weet ook dat vrouwen van kleur weer hele andere ervaringen hebben. Ook binnenin de queer community. In dat opzicht vond ik het een enorm bevrijdend en leerzaam en inspirerend proces ANNE+. Ik ben heel dankbaar dat ik daaraan mee mag doen.

Mijn zusje is biseksueel, dus al voordat ik betrokken raakte bij ANNE+ wist ik wel waar zij tegenaan liep. Doordat zij biseksueel is merkte ze dat ze, hoewel ze deel uitmaakt van de queer community, er toch buiten viel. Maar door de gesprekken met Valerie, Hanna en Maud in mijn 'ANNE+ periode' heb ik nog veel meer nieuwe inzichten opgedaan over het belang van queer representatie. 

Queer zijn als gegeven

Ik vond het enorm interessant en ook verdrietig om te zien dat er inderdaad een grote behoefte is. Dat er nooit series of films of verhalen werden verteld waarin queer-zijn iets positiefs was. Het gedoe eromheen was altijd deel van het verhaal in plaats van dat het gewoon een gegeven is. Daar kan ik me zeker wat bij voorstellen, want dat is het probleem waar ik tegenaan loop als het gaat over mensen van kleur. Ik word bijvoorbeeld vaak voor rollen gevraagd vanwege mijn afkomst. In het verhaal wordt dan de afkomst geproblematiseerd, bijvoorbeeld als ik word gevraagd de rol te spelen van de 'vrijgevochten moslima' of dat haar familie haar niet accepteert. Dus daarin herken ik heel veel raakvlakken. Maar natuurlijk wel op een totaal andere manier.

Een gat in de markt

Ik wil zeker niet beweren dat ik weet hoe het is om queer te zijn, maar ik kan me wel voorstellen waar je tegenaan loopt. Juist doordat ANNE+ queer vrouwen op een positieve manier representeert werd het een gat in de markt. Dat geldt voor beide projecten, dus ANNE+ en de podcast waar ik nu aan mee mag doen. Beide projecten belichten het queer-zijn op een andere manier. Ook de makers zijn ieder op hun eigen manier heel bijzonder. Ik heb heel veel van ze geleerd. 

Een wake-up call

De Omega is een verzonnen verhaal waarin een negatief toekomstbeeld wordt geschetst voor de queer community. Het verhaal is echter wel geïnspireerd op bepaalde dingen die we nu al in onze omgeving en in de media zien. En dat laatste maakt het ook juist zo eng. Het is namelijk heel accuraat en het laat zien hoe het eigenlijk nu al heel erg die kant opgaat. Er zijn geweldige series zoals ANNE+, waarin het queer-zijn niet wordt geproblematiseerd. Tegelijkertijd kun je niet ontkennen dat we er nog lang niet zijn. En dat geldt niet alleen maar voor het buitenland, hoewel er op dit moment hele omstreden wetten worden ingevoerd in bijvoorbeeld de Verenigde Staten en Hongarije. Maar ook hier in Nederland neemt het geweld tegen queers toe, kunnen politici homofobe uitspraken doen zonder dat ze daar de gevolgen van ondervinden, en als er in een studentenflat queer-vlaggen in de fik worden gestoken, verbiedt de verhuurder het ophangen van queer-vlaggen. Dit zijn slechts een paar voorbeelden die laten zien dat we er ook in Nederland nog lang niet zijn. Ik denk dat de podcast daar een heel serieus en confronterend licht op werpt.

Hoe zie jij de toekomst in voor de queer community?

Ik zie de toekomst voor de queer community eigenlijk juist heel positief. Je ziet al in zoveel opzichten hoe de nieuwe generatie anders omgaat met hun seksualiteit, gender en alles daaromheen. Dat vind ik heel mooi en hoopvol. Als ik ooit zelf kinderen heb dan doet het me goed te weten dat ze in zo'n wereld opgroeien. Maar ik denk juist omdat we zo goed bezig zijn met seksualiteit en gender, en ook met andere belangrijke onderwerpen, zoals feminisme en racisme, dat ook de reden is dat er vanuit andere hoeken weer meer weerstand komt. Ik denk dat we het als teken moeten zien dat we iets goeds aan het doen zijn. Ik vind het contrast tussen de twee projecten wel grappig daarin. ANNE+ laat zien: 'kijk hoe goed we bezig zijn', en De Omega laat zien: 'kijk hoe hard er wordt gesteigerd.' Als we de tegenreactie negeren, is zo'n dystopie niet ondenkbaar. Op een bepaalde manier zijn beide producties twee zijden van dezelfde medaille. Blijf doorgaan met liefde en omarmen en activistisch zijn.

Meegenomen in een andere wereld

Ik sta enorm achter het onderwerp dat wordt behandeld, maar ook los daarvan is De Omega een hele vette podcast. Alle omgevingsgeluiden en de geluidseffecten, oftewel de productie eromheen heb ik in Nederland nooit gehoord. Een Nederlandstalige audiothriller is dus wel echt een debuut. Het hele team heeft heel hard gewerkt om het zo mooi en kloppend te maken. Je begeeft je echt in die ruimtes en je wordt opgezogen in het verhaal tijdens het luisteren. Het is heel knap gemaakt. Dus ik zou zeggen: voor het onderwerp, ga luisteren, maar ook als je gewoon even auditief meegenomen wil worden in een totaal andere wereld. Doe je oortjes in en ga het checken. Het is het echt waard.

De Omega is een podcast van NTR en 3FM, mogelijk gemaakt met financiële steun van het NPO-fonds. Vanaf 24 juni te beluisteren in je favoriete podcast app.

[Spotify]

*

Blijf op de hoogte!