Marleen (31), Samantha (40) en Joyce (19) zijn intersekse. Interwat? Inderdaad, weinig mensen weten dat 1 op de 90 mensen is geboren met een lichaam dat niet helemaal man of vrouw is, maar kenmerken heeft van beide. Daar moet deze podcast verandering in brengen. Het is de eerste verhalende podcast over de ervaringen van intersekse personen. We horen over opgroeien met een geheim, de bevrijding daarvan, de veranderende maatschappij en hun ervaringen met de medische wereld.
Jongens- of meisjesspeelgoed?
Als Marleen 5 jaar oud is, wordt ze in het ziekenhuis voor een tafel gezet met daarop speelgoed voor jongens en speelgoed voor meisjes. Een pistool, handboeien, tinnen soldatenpoppetjes. En ook barbies, poppenkleren, een wiegje. Marleen kiest. En dat heeft grote gevolgen voor haar verdere leven.
Leven met een geheim
Hoe is het om op te groeien in een wereld die verdeeld is in mannen en vrouwen, terwijl je zelf fysieke kenmerken van beide hebt? Lang was het in Nederland gebruikelijk om voor intersekse kinderen het meest voor de hand liggende geslacht te kiezen, het kind als jongen of meisje op te voeden en ook het lichaam via medische ingrepen aan te passen. Onderdeel van dit protocol was dat kinderen en ouders er met niemand over mochten praten. Voor Marleen voelde het geheim alsof ze een monster in zich had dat groter en groter werd. 'Tot het me helemaal had overgenomen en van binnenuit tegen mijn huid drukte.'
Veranderende maatschappij
Via de ervaringen van Joyce (19) horen we dat de tijden veranderen. Het geheimhoudingsprotocol is afgeschaft en dokters zijn terughoudender als het gaat om operaties. Joyce krijgt de boodschap dat er niks mis is met haar. Maar waarom weten zo weinig mensen dat intersekse bestaat? Als het onderwerp in haar biologieboek summier aangestipt wordt, leest ze over een obscure stam op de Dominicaanse Republiek waar meisjes op hun twaalfde een penis krijgen. 'En dan moest ik nog tegen mijn klasgenoten vertellen dat ook ik intersekse ben….'
Gaan we vooruit of achteruit?
Ook Samantha ervaart een maatschappij waarin steeds meer aandacht is voor diversiteit: 'Alle kleuren, smaken en geuren mogen er zijn anno 2022.' Marleen, die theatermaakster is, voert haar toneelstuk X Y WE over intersekse regelmatig op voor artsen die mee willen gaan in die vooruitgang. Tegelijk blijkt ook dat het filmpje van Marleen die als kind moet kiezen tussen jongens- en meisjesspeelgoed geen relikwie is uit vervlogen tijden. Sterker nog: het wordt vandaag de dag nog altijd gebruikt in colleges aan geneeskundestudenten….
Over 1 op de 90, een podcast over intersekse
De podcast is gemaakt door Lara Aerts, in het kader van de Oorzaken Podcast Academie 2022, een initiatief van Oorzaken en het NPO-fonds. Maartje Duin en Eefje Blankevoort gaven inhoudelijk advies. Tijmen Bergman componeerde de meeste muziek en deed de mixage.
1 op de 90, een reizende tentoonstelling
De podcast is onderdeel van een groter project 1 op de 90, in samenwerking met Stichting Open mind. 1 op de 90 bestaat uit een reizende buitententoonstelling met portretten van 19 intersekse personen, een online platform en randprogrammering. Fotografie door Ernst Coppejans, Lara Aerts schrijft de verhalen.
DOCS is de podcast voor audiodocumentaires van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO.
*
Maker Lara Aerts ken je ook van de prijswinnende docu Meisjesjongensmix:
Blijf op de hoogte!