Een psychische stoornis, te behandelen met therapie, elektroshocks of castratie: De gruwelijke 'behandelingen' die LHBTQ-personen ondergingen, tot ver in de vorige eeuw, waren gebaseerd op een ziektebeeld en daarmee de gedachte dat LHBTQ-personen genezen konden worden. Homoseksualiteit stond tot 1973 in de DSM als psychiatrische stoornis en pas in 1990 schrapte de Wereldgezondheidsorganisatie homoseksualiteit van de lijst met geestesziektes.

Niels Mulder, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP, laat weten dat die benadering 'veel schade heeft berokkend'. De beroepsgroep wil door spijt te betuigen dat leed erkennen. 'We hopen dat het mensen kan helpen bij het verwerken van trauma's.'

De spijtbetuiging is officieel aangeboden aan COC Nederland en Transgender Netwerk Nederland (TNN). 'Genderdiverse mensen hebben lang te horen gekregen dat ze psychisch niet in orde zouden zijn, juist ook van psychologen en psychiaters. Daarom is het belangrijk dat dé vereniging voor psychiaters daar nu duidelijk afstand van neemt,' zegt Remke Verdegem, TNN-voorzitter.

COC-woordvoerder Philip Tijsma zegt dat het goed is dat, naast de spijtbetuiging, de NVvP ook 'vooruit kijkt en met de regenbooggemeenschap wil werken aan een diverse en inclusieve geestelijke gezondheidszorg.'  

Met de spijtbetuiging wil de NVvP actief het leed erkennen dat de LHBTIQ+ gemeenschap is aangedaan en neemt ze verantwoordelijkheid voor sensitieve zorg in het heden en de toekomst.  

Niels Mulder: 'Wij willen ons richten op een inclusieve psychiatrie en LHBTIQ+-sensitieve zorg. We hopen daarmee ook bij te dragen aan vermindering van stigma en discriminatie van LHBTIQ+-personen in de samenleving.'

Psychiater Ben Ruesink, zelf homoseksueel: 'Een getuigenis van het besef van de zwarte bladzijden in de geschiedenis van de psychiatrie met betrekking tot homoseksualiteit en genderdysforie met doorwerking in het nu; openlijk afstand nemend, het leed betreurend. Een psychiatrie die de veelkleurigheid van gender en seksualiteit omarmt. Dat dit statement vandaag is uitgesproken door de NVvP ontroert me en stemt me dankbaar, als psychiater en als mens.'

Ben Ruesink ontving, tijdens het programma rond de spijtbetuiging op donderdag 30 maart, een Koninklijke Onderscheiding uit handen van burgemeester van Maastricht. Hij werd benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn niet aflatende inzet om aandacht te vragen voor de geschiedenis en behandeling van LHBTIQ+ binnen de psychiatrie. 

Lees meer op de website van NVvP en de hele spijtbetuiging lees je hier.

Spijtbetuiging vs conversietherapie

Laura Griffin, Projectmedewerker inclusie en diversiteit bij Movisie reageert: 'Een hele passende stap van de beroepsvereniging om dit leed te erkennen en daar een streep onder te zetten. Zij noemen dit zelf 'een nieuwe werkelijkheid waarin niemand ziek wordt verklaard vanwege wie diegene ten diepste is en van wie diegene houdt'. Deze context maakt het des te pijnlijker dat in januari 2023 de Raad van State negatief heeft geadviseerd over een verbod op conversietherapieën, ook wel homogenezing of conversiehandelingen genoemd.

De handelingen bij conversietherapieën tonen een gelijkenis met de vroegere aanpak vanuit psychiaters, maar worden vandaag de dag nog altijd uitgevoerd, veelal vanuit religieuze hoek. Er zijn veel aanwijzingen dat deze conversiehandelingen, net als de behandelingen genoemd in de spijtbetuiging van de NVvP, ontzettend schadelijk zijn voor de mensen die dit (moeten) ondergaan.

Het gaat vaak gepaard met langdurige trauma's of zelfs zelfdoding. In 2021 kwam er nog een onderzoek uit waar wordt geconcludeerd dat de gevolgen van conversiepraktijken groot zijn. Mensen die dit zijn ondergaan noemen vooral dat zij jarenlang zichzelf niet hebben kunnen accepteren, 'een staat van zijn die vaak gepaard gaat met depressies, suïcidale gedachten en vereenzaming'.

Het excuus van de NVvP is belangrijk, gepast en erkent veel leed dat is aangedaan in het verleden. Maar zolang conversietherapie in Nederland niet strafbaar is, kunnen we niet zeggen dat we als de Nederlandse samenleving staan voor het beschermen van de (mentale gezondheid van de) lhbti+ gemeenschap. Het verbieden van deze praktijken is een belangrijke stap om lhbti+ personen in Nederland te beschermen.'

Heb jij zelfmoordgedachten? Praten hierover kan anoniem: chat via www.113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113 

*

Blijf op de hoogte: