In 2023 steeg het aantal discriminerende wetten tegen lesbiennes, homo's, biseksuelen, trans mensen en intersekse personen in het Afrikaanse continent aanzienlijk. Het afgelopen jaar werden rechtssystemen meer en meer ingezet als wapen om LHBTIQ+ personen systematisch te discrimineren. Daarover documenteert Amnesty International in een vandaag verschenen rapport gericht op twaalf Afrikaanse landen.
Het rapport download je hier [pdf/ English].
In het rapport staan voorbeelden waarbij wetten op grote schaal worden toegepast om leden van de LHBTIQ+ gemeenschap te vervolgen en marginaliseren. Dit benadrukt een verontrustende trend waarin juridische mechanismen worden gebruikt om mensen te onderdrukken.
'In meerdere Afrikaanse landen zien LHBTIQ+'ers hoe de vooruitgang wordt teruggedraaid,' zegt Tigere Chagutah van Amnesty International. 'Ze worden geconfronteerd met demonstraties tegen hun identiteit en lopen tegen grote obstakels aan als het gaat om hun rechten in wettelijke en sociale context. Willekeurige arrestaties en detenties worden zorgwekkend normaal nu simpelweg jezelf zijn wordt gezien als een criminele daad. Op sommige plaatsen hangt ook de dreiging van de doodstraf als een donkere wolk in de lucht. Een brute en onterechte straf voor mensen die enkel zijn wie ze zijn. We staan voor een groeiende crisis van een homofoob rechtssysteem.'
Wet als wapen
31 Afrikaanse landen criminaliseren nog altijd seksuele activiteiten tussen mensen van hetzelfde geslacht. Dit ondanks het feit dat dit niet in lijn is met mensenrechtenstandaarden van de Afrikaanse Unie en internationale gemeenschap. Er is ook een trend te zien waarin Afrikaanse landen bestaande wetten al verder aanscherpen. Zo was in Uganda bijvoorbeeld seks met wederzijds instemmen van twee mensen van hetzelfde geslacht al illegaal, maar is de situatie verslechterd door de draconische Anti-Homoseksualiteitswet in 2023. In het hele continent dreigen soortgelijke wetten te worden ingevoerd.
Ghana, Malawi, Zambia en Kenia
In Ghana hebben leden van de LHBTIQ+ gemeenschap te kampen met aanhoudende discriminatie en een heel scala aan mensenrechtenschendingen. Hun situatie dreigt alleen maar extra precair te worden wanneer het Ghanese Parlement doorgang geeft aan het strengste anti-lhbti wetsvoorstel dat het continent kent. Het voorstel vormt een significante dreiging voor de fundamentele rechten en de vrijheid van LHBTIQ+ personen in Ghana.
In Malawi bevinden LHBTIQ+ personen zich in een alarmerende en vijandelijke omgeving met discriminerende wetgeving en voortdurende mensenrechtenschendingen die een sfeer van angst en onderdrukking creëren. Doordat schadelijke, homofobe wetten in stand worden gehouden zijn LHBTIQ+ personen elke dag weer vatbaar voor intimidatie en discriminatie.
In Zambia is er een zichtbare en zorgwekkende stijging te zien van een homofoob sentiment. Deze stijging lijkt aangewakkerd te zijn door een samenspel van factoren zoals bestaande wetten, culturele normen en politieke aangelegenheden. Dit alles zorgt voor een vijandige omgeving voor LHBTIQ+ personen.
In Kenia heeft een parlementslid in 2023 een wetsvoorstel 'ter bescherming van families' ingediend. Dit voorstel bevat zorgelijke maatregelen die de fundamentele rechten, zoals samenkomst, privacy en toegang tot seksuele gezondheidszorg, informatie en diensten limiteert. Het wetsvoorstel is erop gericht om seksuele handelingen en het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht te verbieden. Dit zou aanzienlijke gevolgen hebben voor de mensenrechten.
Oproep Amnesty International
Amnesty International roept Afrikaanse landen en autoriteiten op om publiekelijk te erkennen dat mensenrechten voor iedereen gelijk zijn en deze te beschermen, zonder enige vorm van discriminatie. De wetten die seks met wederzijds instemmen tussen mensen van hetzelfde geslacht criminaliseren moeten worden teruggedraaid, of de pogingen om soortgelijke wetten te realiseren moeten direct worden gestopt. Omdat zulke wetgeving niet in lijn is met internationale en regionale mensenrechten standaarden en geen recht doet aan de waardigheid en gelijkheid van mensen.
'Het is cruciaal om te erkennen dat de uitdagingen waar LHBTIQ+ personen in Afrika mee geconfronteerd worden, niet alleen in een wettelijke context plaatsvinden, maar ook in de maatschappelijke. Toch heeft het misbruik maken van de wet er zonder twijfel toe geleid dat LHBTIQ+ ers extra kwetsbaar zijn geworden. Dit onderstreept het belang van een gecoördineerde lokale en internationale interventie,' aldus Samira Daoud van Amnesty International. 'We roepen iedereen op om achter gemarginaliseerde gemeenschappen en individuen te gaan staan en voor hun rechten te pleiten. Zodat we samen werken aan een wereld waar gerechtigheid en gelijkheid zegevieren, ongeacht iemands seksuele oriëntatie of genderidentiteit.'
*
Mensenrechten voor iedereen: Amnesty streeft naar een rechtvaardige wereld waarin iedereen gelijke mensenrechten heeft en in vrijheid kan leven. www.amnesty.nl
Achtergrond: Over de hele wereld worden mensen aangevallen om wie ze zijn. Lees op deze pagina meer over LHBTIQ+ rechten, wat Amnesty doet en waarom het nodig is.
Blijf op de hoogte: