De rondborstige, roodharige biseksuele Mijntje deelt al twintig jaar lief en leed met haar vriendin Mia, kat Herman én de Zij aan Zij-lezers. De hoogste tijd voor een gesprek met Margreet de Heer (51), de striptekenares die haar in 2004 creëerde. Lijkt ze misschien op Mijntje?
Is er een letter in de LHBTQIA-reeks die je aanspreekt?
'De Q heeft mijn voorkeur, die is lekker breed. Ik ben getrouwd met een man en voel me voor 80% hetero. Sinds een paar jaar hebben we een vriendin erbij. Casual, een leuke aanvulling.'
Wat is jouw verhaal, in het kort?
'Ik heb theologie gestudeerd, net als mijn ouders. Zij zijn hervormde predikanten. Als kind wist ik niet dat je van striptekenen je beroep kon maken. Creatief bezig zijn zat er wel vroeg in. Mijn eerste strip maakte ik toen ik elf jaar was, op mijn tiende schreef ik al verhalen. Rond 1985 las ik In de ban van de ring. In het magazine Lembas van het Tolkien Genootschap Unquendor publiceerde ik mijn eerste strip.' 
'In het tekenen kan ik veel van mijn gevoel kwijt. Toch ben ik een tijdje met tekenen gestopt. Op de middelbare school deed ik aan toneelspelen. Ik deed auditie voor de toneelschool maar werd afgewezen. Ik week toen uit naar de filmacademie, ik deed daar scenario en regie. Het was niks voor mij. Ik was pas 17 jaar toen ik eraan begon. Ik wist niks van omgaan met mensen en techniek. Ik spijbelde veel en ging dan naar mijn theatervriendjes in Leeuwarden. Uiteindelijk ging ik theologie doen. De eerste twee jaar in Amsterdam, daarna twee jaar in Edinburgh, als uitwisselingsstudent, om vervolgens weer in Amsterdam de studie af te ronden. Ik wilde zo lang mogelijk blijven studeren. Je kunt dan veel doen waar je zin in hebt. Ik wist de studieduur met twee jaar te rekken door de kerkelijke opleiding erbij te pakken. Tijdens die studie liep ik als jeugdwerker stage bij een PKN-gemeente. Ik heette daar nieuwkomers tot midden dertig jaar welkom. Ik tekende ook voor het kerkblad. Terwijl ik zo op stap was als jeugdwerker stuitte ik op Studio De Zwarte Handel, een atelier van striptekenaars, veel lieden van de kunstacademie. Hier ontmoette ik onder anderen Maaike Hartjes, Floris Oudshoorn en Floor de Goede. Het kan dus, realiseerde ik me: van striptekenen je beroep maken. Zo kwam ik in de stripwereld. Door Gods hand, zeg maar. Strip lijkt op lowbudgetfilm. Ik ben de baas over alles. Ik doe de art direction, ken de rollen toe en kies de camerahoeken. Zo ben ik het liefst bezig, lekker in mijn eentje.'
Schrijf of teken je als striptekenaar eerst?
'Het is voor iedere tekenaar anders, maar ik begin bij het verhaal, het schrijven van een dialoog. Is dat voorwerk klaar dan volgen beelden daar makkelijk op. Het leukste zijn het acteerwerk en het losse stijltje. Tijdens het tekenen kan ik dingen nog wel aanscherpen. Mijntje kan goed toe met talking heads en één camerastandpunt al is wisselen met standpunten onder striptekenaars de norm. Mijntje en Mia kan ik vijftien plaatjes lang op de bank laten zitten. Het verhaal en de spanning zit hem dan in de gezichtsuitdrukkingen en lichaamshouding, dat vind ik erg leuk om te tekenen.
Je varieert ook andere kleinigheden. Een glas dat omgaat. Er zijn wel collega's die dat ook zo doen. De Duitse striptekenaar Ralf König bijvoorbeeld. Zijn stripreeks Konrad und Paul is briljant. Over de flamboyante Paul, die veel uitgaat en porno schrijft, en de zachtaardige pianoleraar Konrad. Ralf gebruikt veel tekst en dialoog en speelt met gezichtsuitdrukkingen. Ik hoop dat ik iets vergelijkbaars bereik met mijn lesbische en biseksuele Mijntje en Mia.'
Wanneer begon je precies met Mijntje?
'In het voorjaar van 2004. Maria van Oosten, de toenmalige hoofdredactrice van Zij aan Zij had Mijntje gespecificeerd. Ze moest een jonge frisse biseksuele meid zijn. Mijntje is 22 jaar. Dat is ze al twintig jaar.'
Hoe heeft Mijntje zich door de jaren heen ontwikkeld?
'Haar ontwikkeling, tja. Ze is iemand die tegen heilige huisjes schopt, geen blad voor de mond neemt. Ze probeert nieuwe dingen uit. Ze is niet politiek, laat staan politiek correct. Ik had veel lol met het tekenen van de strip waarin Mijntje en Mia op bezoek gaan in Amerika bij de stripfiguren van Dykes to Watch Out For van Alison Bechdel - die zijn juist erg veel bezig met politiek en het was erg leuk om Mijntje als contrast neer te zetten. Ik liet haar zeggen dat politiek haar niets kan schelen. Dat ze liever partijtjes heeft dan partijen. De actualiteit volgen blijkt lastig, ook voor mij.'
Kun je daarvan een voorbeeld geven?
'Toen Trump aan de macht kwam, liet ik Mijntje en Mia woorden van hoop spreken, die strip is zelfs in een Amerikaanse verzetskrant beland. Door op de actualiteit te reageren betrad ik een pad dat ik niet vol kon houden. Toen de coronacrisis kwam klapte ik dicht. Ik heb nog een script liggen waarin Mijntje tijdens de lockdown op de bank lag en haar vriendin Mia in de frontlinie in de gezondheidszorg werkzaam was. Mijntje klaagde dat ze niet naar buiten kon. Mia vraagt zich af waar ze het in hemelsnaam over heeft. Die strip heb ik nooit afgemaakt. Het voelde te heavy, niet licht en grappig, zoals Mijntje begonnen is. De wereldsituatie en de politiek leenden zich niet voor aardige strips, zo voelde ik dat, maar negeren leek ook niet goed. Ik raakte er uitgeput van en moest ervan weg. Toen mijn man en ik een vriendin erbij kregen, ging het roer om. Die vriendin is sekswerker en via haar ging er een wereld voor me open. Er bestaan zo veel stigma en vooroordelen rond sekswerkers. Onder hen zijn talloze vrijgevochten en intelligente personen. Via de strip over Mijntje kan ik de agenda van sekswerkers steunen, die op een vrolijke manier onder de aandacht brengen. Dat was het idee bij de doorstart van Mijntje in 2022. Mijntje en Mia kregen vriendin Zina erbij: een sekswerker die het liefst als poes behandeld wil worden. Zina lijkt qua uiterlijk ook op onze vriendin. Of ik wist dat Zina in het Arabisch overspel betekent? Nee, daar ben ik me niet van bewust! Misschien kan ik nog iets met dat gegeven.'
In hoeverre lijkt Mijntje op jou?
'Ergens ben ik wel Mijntje. Of ik zou willen zijn zoals zij. Mijntje doet alles wat ik niet durf. Ik heb in mijn jeugd in christelijke dorpjes gewoond waar mijn ouders dominee waren. Het idee bestaat toch dat je als 'dochter van' braaf bent. Mijntje is de rebelleerder. Via haar ben ik nog altijd dominee De Heer. Ik wil een boodschap voor de wereld uitdragen. Dat zit er diep in, van huis uit. Terwijl Mijntje vrijuit spreekt, is het voor mij vaak balanceren op het randje. Zoeken naar hoe ik dingen breng, wat kan je wel, wat kan je niet tekenen.'
Bedoel je dat er negatieve reacties op je strips komen?
'Ik krijg die nauwelijks. Toen de eerste bundel Mijntje 1: Uit de kast verscheen, kwam er wel even een soort anonieme haatcampagne richting de uitgever. Mensen dachten dat het een strip was voor de basisschool. Om kinderen te leren hoe je lesbisch moet zijn. Mijntje zou afgeleid zijn van Nijntje, zogezegd. Dat is helemaal niet zo.'
'Mijntje verschijnt sinds 2021 ook in StripGlossy. 70% van de lezers zijn oudere stripliefhebbers. Onder hen zijn nogal wat mannen. Die vinden dat sexy en bloot wel leuk.'
'Onder lhbtqia'ers lijkt de humor wel uit de discussie, helaas. Mijntje zou graag wat zaken zoals al die letters en de taalzuivering op de hak nemen, maar ja, hoe vlieg ik het aan? Ik heb al drie scenario's over een non-binaire Mijntje klaarliggen. Over de moeders van Mia bijvoorbeeld die niks van termen als non-binair snapt. Mia reageert daar dan op. Het is echt de vraag of alle taalaanpassingen voor non-binaire personen (MvB: die/hen/hun) beklijven of op den duur wegebben. Ik zou graag de humor terugbrengen, het is nu op eieren lopen. Op internet worden dingen heel groot en kunnen reacties heftig zijn: 'Als je niet voor ons bent dan ben je tegen ons'. Wat dat betreft is de invalshoek van de sekswerker – Zina – ideaal. Het is voor iedereen onbekend terrein en awareness creëren pionierswerk.'
Lees de recente Mijntjes hier – de Mijntjes van 2009 t/m 2017 vind je in het archief.
Mijntje album 1 en 2
Mijntje is de oudste stripfiguur van striptekenares en illustratrice Margreet de Heer. Samen met haar vriendin Mia trotseert Mijntje ouders in ontkenning, gekke reacties van collega's en menig spannend avontuur. De strips verschijnen al twintig jaar in Zij aan Zij en de laatste jaren ook in StripGlossy.
Onlangs werd Mijntje gepubliceerd in twee bundels. Mijntje 1 Uit de kast (2023) vertelt hoe Mijntje uit de kast komt en meteen in een relatie met Mia duikt. Ze ontdekt het lesbische leven, het wel en wee van coming out en een wereld aan nieuwe seksuele ervaringen. Mijntje 2 Borsten yeah! (2024) staat vol met nog meer grappige, diepe, soms schrijnende en vaak sexy strips over Mijntje en haar vriendin Mia. Zij krijgen het te stellen met exen, geheimen, slippertjes en rammelende eierstokken. Hoe ze dat overleven? Met elkaar natuurlijk!
Word nu Premium member van Zij aan Zij en krijg één van de albums cadeau! [klik hier]
*
Blijf op de hoogte: