Marieke en Sharan zijn intersekse. Hun jeugd werd getekend door onnodige medische ingrepen en opgelegd zwijgen. Op hun 34e doorbreken ze hun geheim en besluiten hier een documentaire over te maken. In de film onderzoeken ze hun medische geschiedenis en komen tot schokkende ontdekkingen.

Voor hun ontmoeting hadden Marieke en Sharan nog nooit een ander intersekse persoon gesproken. 'In de eerste instantie durfde ik niet met Sharan af te spreken, zo vast zat ik in het geheim. Logisch, als je bedenkt dat ik van jongs af aan te horen kreeg dat ik mijn ervaring met niemand mag delen', zegt Marieke.

Sharan herinnert zich de ontmoeting als de dag van gister: 'Ik vond zoveel herkenning in het verhaal van Marieke. We waren beiden als kind diverse operaties ondergaan, en wisten niet precies wat er was gebeurd. Ook hadden we veel last van het opgelegde geheim.' 

Ze besloten samen op onderzoek te gaan om de waarheid boven tafel te krijgen en om hun geheim open te breken. Marieke zei toen: 'Laten we er een camera op zetten.' Mede regisseur Chris van den Brink was de eerste persoon die Marieke en Sharan in vertrouwen namen.

3,5 jaar na hun eerste ontmoeting komt de film 'Kiezen, snijden zwijgen' uit. Door de film zelfstandig te produceren hebben ze een niet alledaagse route bewandeld 'Hoewel het niet altijd even makkelijk was, voelde het als cruciaal om de regie over ons verhaal in eigen handen te houden', zegt Marieke.

Sharan voegt toe: 'Door een film te maken over ons eigen verhaal proberen we bewustzijn rondom intersekse vergroten, en de rechten van intersekse kinderen onder de aandacht brengen. Dat de VPRO de film heeft aangekocht en de NPO hem 2 augustus uitzendt voelt als een erkenning van ons bestaan.'

Medisch protocol: Kiezen, snijden zwijgen

'Kiezen, snijden, zwijgen' refereert aan het medisch protocol dat gold toen Marieke en Sharan geboren werden. Bij intersekse kinderen werd zo jong mogelijk gekozen of ze een jongetje of meisje moesten worden. Vervolgens werden ze onderworpen aan niet noodzakelijke en vaak onomkeerbare behandelingen om hun lichaam te laten voldoen aan het maatschappelijke beeld van een mannen- of vrouwenlichaam. Ook werd geheimhouding voorgeschreven.

De documentaire laat de fysieke en psychische schade zien die onnodig medisch ingrijpen en geheimhouding veroorzaken, en roept de vragen op: Wie beslist er over een kinderlichaam? En wat doet het met je als je lichaam wordt aangepast zonder jouw toestemming?

Het maken zal vast intensief geweest zijn, met alle gesprekken en ontdekkingen die ermee gepaard gingen. Hoe is het voor jullie om het eindproduct, deze docu, terug te zien? En hoe kijken jullie terug op het proces? 

Marieke: 'Het maken van de documentaire diende voor mij als een stok achter de deur om mijn geheim open te breken. Ik dacht naïef dat we zes maanden nodig zouden hebben, maar het proces heeft uiteindelijk jaren geduurd. Op de lange termijn heeft het veel positieve veranderingen in mijn leven gebracht. Toch kwam er veel angst kijken bij het proces van vertellen, en dit alles ook nog eens op camera vastleggen, waardoor we soms overwogen om te stoppen.

Gelukkig hebben we dat niet gedaan; ik denk dat er nu een film ligt die bijdraagt aan de bekendheid van intersekse, en hopelijk ruimte creëert voor andere intersekse mensen om hun ervaring te delen.'

Sharan: 'Het proceses voelt voor mij als een ontwikkeling met vooral een positieve uitkomst. Tijdens het maakproces ben ik echt de diepte in gedoken, zowel  op persoonlijk valk als de materie. De grootste overwinning is het doorbreken van het opgelegde geheim, dit heeft me vrijheid gegeven, mijn depressies ontnomen en zekerder gemaakt.'

'We hopen dat we met Kiezen, snijden, zwijgen ruimte creëren voor intersekse mensen om zich uit te spreken. Ook hopen we dat de film bewustzijn creëert waardoor niet medische noodzakelijk behandelingen op intersekse kinderen gaat stoppen.'

'Het maakproces was vaak zwaar maar dat de film er nu daadwerkelijk is en uitgezonden gaat worden op NPO3 door VPRO voelt als een erkenning van ons bestaan en de rechten die zijn geschonden.'

Nog altijd operaties op intersekse kinderen

1 op de 90 kinderen die geboren worden is intersekse. Hoewel het 'Kiezen, snijden, zwijgen'-protocol officieel niet meer wordt gehanteerd, worden er volgens recent onderzoek nog altijd onnodige behandelingen en geslachtsoperaties uitgevoerd op jonge intersekse kinderen.

Het VN Kinderrechtencomité en Comité tegen Foltering roepen de Nederlandse regering al lange tijd op om intersekse kinderen in Nederland te beschermen tegen non-consensuele niet-noodzakelijke medische behandelingen (NNMB's). De regering laat de beslissing voor behandeling vooralsnog echter bij artsen en ouders. Dit terwijl andere Europese landen als Duitsland, Griekenland, IJsland, Malta, Portugal en Spanje wel al bescherming bieden aan intersekse kinderen.

Motie rondom intersekse

Onlangs heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen, die oproept om niet noodzakelijke medische behandeling van intersekse kinderen te voorkomen. Deze motie markeert een belangrijke stap vooruit, maar er is meer maatschappelijke bewustwording nodig om de mensenrechten van intersekse personen te beschermen.

'Kiezen, snijden, zwijgen' gaat op 2 augustus in première bij de VPRO, om 22.20 uur op NPO3. Na die uitzending is de film ook direct beschikbaar op NPOStart en Plus.

Meer informatie: www.kiezensnijdenzwijgen.nl 

Wat is intersekse?

Nederland telt ongeveer 190.000 intersekse mensen. De term intersekse verwijst naar de ervaringen van mensen die geboren zijn met een lichaam dat niet volledig valt binnen het hokje man of vrouw. Intersekse gaat dus niet over seksuele oriëntatie of genderidentiteit. Door schaamte, stigmatisering en opgelegd zwijgen kiezen de meeste intersekse mensen voor geheimhouding, waardoor ze niet zichtbaar zijn in de maatschappij.

Meer informatie over intersekse is te vinden op de website van het NNID: www.seksediversiteit.nl

*

Blijf op de hoogte: