Terwijl je vrij makkelijk informatie vindt over bekende vrouwelijke voetballers in Nederland (en daarbuiten) die op vrouwen vallen, vind je maar moeilijk een mannelijke voetballer, waar ter wereld ook, die op mannen valt. De dag waarop mogelijk voetballers uit Duitsland uit de kast zouden komen, ging stilletjes voorbij... Hoe zit het nu met de LHBTIQ+ acceptatie bij het mannenvoetbal? We spraken sportjournalist Barbara Barend die met voetballers over voetbal praat maar ook over LHBTIQ+ acceptatie in de voetbalwereld.

Foto's zijn gemaakt door Nine IJff.

Over Barbara Barend

Bij het congres Regenboogsteden 2022 in Utrecht zie ik Barbara voor het eerst. Barbara is getrouwd met haar vrouw Alette en ze hebben samen twee kinderen. Ze werkt proactief aan LHBTIQ+ acceptatie, met name in de sportwereld. Tijdens het congres vervult ze met verve haar rol van host.

Barbara Barend speelde op jonge leeftijd op hoog niveau voetbal. Via haar vader, Frits Barend, kreeg ze de liefde voor sportjournalistiek mee. Samen met hem richtte ze de sportglossy Helden op, waarin ze ook diverse voetballers interviewde. Hoewel het blad onlangs is verkocht, is ze er nog steeds bij betrokken.

Homomannen in de voetbalwereld

Eerst even de situatie van homomannen in de voetbalwereld: er zijn tot nu toe maar enkele professionele mannelijke voetballers geweest die uit de kast zijn gekomen. Justin Fashanu was de eerste professionele Britse speler, in 1990. Hij ondervond grote weerstand en afschuw bij collega's en verliet zijn club. Vanwege anti-homo spreekkoren verliet hij enkele jaren later het profvoetbal helemaal. Geheel anders ging het er ruim dertig jaar later aan toe bij de coming out van Australiër Josh Cavallo in oktober 2021. Hij kreeg veel steun van zijn club en collega's, inclusief wereldberoemde voetballers zoals Lionel Messi. De 24-jarige Cavallo vroeg zijn vriend dit jaar in maart ten huwelijk in het stadion van Adelaide United, de ploeg waar hij sinds februari 2021 voor speelt. [VICE]. Daarvoor hadden we de Amerikaan Robbie Rogers, hij kwam in 2013 uit de kast en speelde daarna nog bij LA Galaxy. Een paar jaar later volgde Minnesota United-speler Collin Martin. In Australië kwam voetballer Andy Brennan in 2019 uit de kast. [NOS, 2021]

In februari 2023 kwam de ook de Tsjechische international Jakub Jankto, een 27-jarige middenvelder die door het Spaanse Getafe CF verhuurd is aan Sparta Praag, uit de kast. Hij wilde niet langer verstoppen dat hij op mannen valt. [NOS, 2023] In Nederland, het land dat als eerste het homohuwelijk erkende, moeten we nog wachten op de eerste professionele voetballer die het aandurft om uit de kast komen.

Hoe is het in Nederland?

Ik leg aan Barbara voor dat het eigenlijk een hele makkelijke rekensom is. Als je kijkt naar het percentage mannen dat op mannen valt, is het onwaarschijnlijk dat er in Nederland geen professionele voetballers zijn die queer zijn. Toch? Barbara: 'Ja, dan voelen ze zich dus blijkbaar niet veilig genoeg.'

Barbara vervolgt: 'Het is in de sportwereld voor mannen heel erg een issue. Hockeyer Pepijn Keppel heeft een boek geschreven over het onveilige klimaat en over wat het voortdurend gebruik van homo als scheldwoord met hem deed. Ik denk dat het belangrijk is dat sporters daar open over zijn.'

'Ook in het voetbal is 'homo' helaas nog een ontzettend veel gebezigd scheldwoord en heel normaal om naar elkaar te roepen. Dat begint al bij de jonge kinderen: als je niet stoer bent, dan ben je een mietje. Daar maken ook heel wat ouders zich nog schuldig aan.'

One Love

Nog wat achtergrond: in omringende landen als Duitsland en Engeland zie je dat er veel aandacht is voor LHBTIQ+ acceptatie. In Engeland heb je al ruim tien jaar de Rainbow Laces-campagne vanuit de Premier League met op allerlei manieren positieve aandacht voor inclusie. In Duitsland heb je veel LHBTIQ+ supportersverenigingen. In Nederland lijken clubs dat een stuk lastiger te vinden, omdat lang niet alle supporters ondersteunend zijn en soms ronduit bedreigend. Zo is er brandstichting geweest bij de sportschool van de oprichter van de Roze Kameraden, de roze supportersclub van Feyenoord. Ook werden daar de muren beklad met homofobe teksten. Dezelfde oprichter durfde maandenlang niet bij Feyenoord te komen na de vele bedreigingen.

Barbara: 'Ik vind het ook niet helpen dat sommige aanvoerders geweigerd hebben de One Love-band te dragen. Als je met z'n allen afspreekt dat je tegen iedere vorm van racisme en discriminatie bent en voor elkaar wilt opkomen, er een campagne voor verzint die 'One Love' heet en daar een band aan koppelt met alle kleuren van de regenboog, dan vind ik het een gemiste kans dat niet iedere aanvoerder in Nederland deze band wil dragen.'

Een paar jaar geleden was het nog echt een 'regenboog' band, het symbool van de LHBTIQ+ gemeenschap. Toen droegen alle aanvoerders in de eredivisie en eerste divisie op Coming Out Day die band. In 2022 werd dat de One Love-band, tegen alle vormen van racisme en discriminatie. Dat jaar en een jaar later weigerden een aantal aanvoerders de band te dragen. En nu stelt de KNVB dat clubs zelf mogen bepalen wat de aanvoerder draagt. 

Barbara: 'We leven in een land waar keuzevrijheid is. In dit geval hebben jongens met een islamitische achtergrond geweigerd de band te dragen. Dat mag, maar ik mag ook wat van die keuze vinden. Ik vind dat ontzettend jammer. Ik denk dat juist zij een belangrijke rol kunnen spelen bij de homo-acceptatie  onder jongeren. Het is mooi om te zien dat islamitische (politieke) rolmodellen als Esmah Lahlah, Ahmed Marcouch en Fatima Elatik juist heel open zijn in hun strijd tegen LHBTIQ+ discriminatie.' 

'Het is geen keuze om homoseksueel te zijn. Ik denk dat veel mensen liever niet LHBTIQ+ waren.' Barbara vervolgt: 'Dat steeds minder jongeren positief staan tegenover de LHBTIQ+ community is natuurlijk een achteruitgang. Dat is een hele slechte zaak.'

Hoe gaat Barbara zelf om met haar geaardheid?

Barbara: 'Ik ben er heel bewust altijd heel open over geweest. Want ik dacht: 'Dan kan ik een rolmodel-functie hebben.' Dus als mensen ernaar vroegen in interviews, dan benadrukte ik dat juist. Ik zeg ook altijd mijn vrouw. Ik wil dat het gewoon normaal is. Er is nu geen haan meer die ernaar kraait.'

Was dat in het begin dan wel zo, vraag ik Barbara. Ze vertelt: 'Ja, ik heb mijn publieke coming out in de