Zin om naar het theater te gaan? Dat komt mooi uit, want Who's afraid of Oscar Wilde zie je tot en met 20 februari in theaters door heel Nederland. De voorstelling ging in oktober 2023 in première, maar is nu in reprise wegens succes én de urgentie ervan. De komedie gaat over de uitdagingen waar je voor komt te staan als je als queer koppel een kinderwens hebt.

Eline van Gils (33), onder meer bekend van ANNE+, maakt niet alleen deel uit van de vierkoppige cast, maar neemt ook de artistieke leiding op zich van het theatergezelschap Compagnie Red Yellow & Blue. Ik interviewde haar!

Foto bovenin is gemaakt door Bas de Brouwer.

Eline vertelt: 'Deze voorstelling betekent veel voor mij, omdat ik het bijzonder vind om in een verhaal met alleen maar queer personages te spelen, over zo'n belangrijk onderwerp. Het maakt het extra speciaal dat ik het samen met mijn goede vriend en compagnon Daan mag doen. Who's afraid of Oscar Wilde heeft een hoge vlucht genomen en trekt veel publiek, wat we niet hadden zien aankomen. Dat succes, maar vooral de ongelooflijk mooie reacties van het publiek, queer én hetero, maakt de voorstelling extra bijzonder.

In hoeverre herken je jezelf in je personage, en waarom?

'Mijn personage is net als ik queer, maar verder ligt ze best ver van me af. Ik speel een uptight, ergens zelfs verbitterde vrouw. Gelukkig ben ik dat zelf niet, haha. Maar ze heeft zeker haar redenen om zo te zijn. Eigenlijk zijn alle personages heel sympathiek, maar ze zitten emotioneel met zichzelf in de knoop. Ik vind het heel leuk om een type te spelen dat zo anders is dan ik. Met die afstand durf ik meer risico's te nemen en kan ik veel gekkere dingen uitproberen. Het is echt leuk om deze rol te spelen!'

Hoe draagt de voorstelling bij aan het maatschappelijk debat over meerouderschap en regenboogouderschap?

'Ik denk dat queer mensen zich zullen herkennen in de emoties die de voorstelling oproept en zich daarmee verbonden zullen voelen. Het heteropubliek zal waarschijnlijk veel nieuwe dingen leren, zowel feiten als het besef dat kinderen krijgen voor queer mensen niet zo vanzelfsprekend is. Het is best wel pijnlijk om je dat laatste echt te realiseren. Ergens is het wel bekend, maar om het echt te voelen, dat is toch anders. Bijvoorbeeld het besef dat, als je met iemand bent met wie je heel graag een kind wil, het kind dan niet van jullie beiden zal zijn. Dat is iets waarvan je de praktische consequenties goed in overweging moet nemen.'

'In het proces van het krijgen van een kind kom je allerlei mensen en meningen tegen, en je hebt anderen nodig voor praktische zaken, zoals medische begeleiding, juridische afspraken of het opstellen van contracten. Veel heteromensen die de voorstelling bezoeken zeggen dat ze daar nooit zo over hadden nagedacht. Maar een kind krijgen gaat niet zomaar: We willen een kind en daar is 'ie! Het is een lange aanloop met allerlei hobbels, op zowel persoonlijk als praktisch vlak. Dat kan soms best demotiverend zijn.'

Verbinding door begrip

'Daarbij is meerouderschap een ingewikkelde optie, omdat dat officieel in Nederland nog niet mag. Je mag maar twee ouders hebben die zijn geregistreerd als de ouders van het kind. Dat is dan meestal de biologische moeder en vaak ook de zaaddonor. Als extra vader of moeder heb je dan geen rechten over je eigen kind. Dat is best ingewikkeld, want als je dan bijvoorbeeld met je kind op vakantie wil gaan, moet je daar eerst toestemming voor krijgen van beide wettelijke ouders. Dat betekent ook dat, als je kind ernstig ziek wordt, één van de ouders geen zeggenschap of beslissingsbevoegdheid heeft over de situatie. Dat soort dingen zijn best pijnlijk. Ik denk dat meer begrip hierover voor veel verbinding kan zorgen.' 

Afwijken van de gebaande paden

'Het zou makkelijker zijn als we het idee dat er nu is, namelijk dat er maar twee wettelijke ouders mogen zijn, zouden loslaten. Er zijn verschillende soorten gezinnen, zoals regenbooggezinnen, waar meerouderschap een passende optie zou kunnen zijn. Dat voorstel ligt al heel lang op de plank, maar er wordt eigenlijk niks mee gedaan. Met deze voorstelling willen we dat probleem aan de kaak stellen, maar ook iedereen er bewust van maken dat het oké is om af te wijken van de gebaande paden.'

Heb jij zelf een kinderwens?

'Jazeker, in die zin raakt het verhaal me ook persoonlijk. Nu, anderhalf jaar later, komt het nog dichterbij dan toen we het stuk maakten. Ik merk dat ik het lastig vind om ideeën hierover toe te laten, omdat ik dan al snel vastloop in een zee van mogelijkheden, maar ook moeilijkheden. Daardoor vind ik het lastig om er concreet over na te denken, ook al voel ik dat mijn kinderwens sterker wordt. Gelukkig heb ik nu geen partner, dus nu kan ik het nog een beetje op afstand houden, haha.'

We kennen je natuurlijk ook van ANNE+. Wat betekent het voor je om als actrice bij te dragen aan queer zichtbaarheid?

'Het is supertof dat er zoveel queer rollen en verhalen op mijn pad komen. En ik creëer ze ook zelf om voor meer queer zichtbaarheid te zorgen. Zo kan ik in mijn personages de queer community een stem geven en laten zien dat we er zijn. Ik vind het heel belangrijk dat ik iets creëer wat ik zelf gemist heb, en waarvan ik weet dat andere mensen het ook missen.'

Leven in een bubbel

'Ik leef inmiddels in een bubbel met heel veel queer mensen in Amsterdam, maar ik weet ook nog wel hoe het was toen ik in een dorp in Brabant woonde. Daar had ik helemaal geen queer mensen om me heen. Ik had het toen juist zo tof gevonden om films, series en, zoals nu, ook theatervoorstellingen te zien waar ik mezelf in zou herkennen. Dat is hartstikke belangrijk. Zeker als je opgroeit of grote levenskeuzes maakt, zoals een kind willen of krijgen. Het is fijn als je dat ergens om je heen ziet. Dan krijg je antwoorden op vragen als: Hoe gaat dat dan allemaal, en hoe moet ik het doen? Vragen die anders onbeantwoord zouden blijven.'  

Wie zijn jouw queer iconen of rolmodellen? Is iemand als Oscar Wilde een inspiratiebron geweest voor jouw eigen pad?

'Ik vind Oscar Wilde zeker een queer rolmodel, maar ik heb dat zelf niet zo gezien toen ik opgroeide. Ik heb zelf eigenlijk geen queer rolmodellen. Misschien vind ik het daarom wel zo leuk en belangrijk om dit nu te doen. Ik keek vroeger wel The L Word. De personages uit die serie kwamen het dichtst bij rolmodellen in de buurt. Ik vond Shane bijvoorbeeld heel erg cool, maar het was niet zo dat ik me een-op-een identificeerde met een van de personages. Het waren vooral hele succesvolle rijke veertigers, haha. Ik dacht niet van; hey, that's me!'

Bondgenoten in muziek en film

'Ik ben blij dat er in de muziekindustrie en in de filmindustrie nu heel veel mensen openlijk queer zijn. Maar die mensen zie ik nu meer als bondgenoten dan als rolmodellen. Ik zie wel dat ze rolmodellen kunnen zijn, maar ik ben daar zelf niet zo mee bezig. Wel luister ik veel naar queer artiesten, zoals Renee Rapp, Janelle Monae en Chappell Roan. Dat gaat er altijd goed in, haha.'

Interessante nagesprekken

'De meeste reacties op de voorstelling zijn heel lovend, dat is fijn! Met name tijdens de nagesprekken krijgen we veel positieve reacties. Hoewel ook niet altijd, het was anders bijvoorbeeld toen we in Den Bosch speelden. We hadden toen een zaal vol heteromensen van boven de 50. Toen we het tijdens het nagesprek over representatie hadden en het belang daarvan, reageerden zij alsof het geen probleem was. Ze zagen niet dat er een gebrek aan representatie was. Dat was eigenlijk juist heel interessant.'

'Gelukkig is er altijd nog Arthur Japin'

'Dat gesprek liet namelijk zien waar we elkaar mislopen: zij voelden het probleem niet, terwijl wij juist heel sterk ervaren hoe het is om niet gezien of gehoord te worden. Toen zei iemand: Maar er zijn toch altijd queer rolmodellen geweest, zoals Arthur Japin? Ik moest daar eigenlijk een beetje om lachen. Stel, je bent een lesbische meid van 15, dan denk je toch niet: gelukkig is er altijd nog Arthur Japin? Uiteindelijk vonden we elkaar wel weer, en werd het een heel goed gesprek dat me altijd bij zal blijven!'

Een divers publiek

'Het is niet heel gek dat ons publiek in Den Bosch grotendeels hetero was. De titel van de voorstelling trekt echt een breed publiek, wat heel leuk is. Mensen die bijvoorbeeld fan zijn van Who's Afraid of Virginia Woolf of die bekend zijn met de boeken van Oscar Wilde, komen ook kijken. Dat maakt het gesprek erna extra interessant. Het is fijn om voor een publiek te spelen dat misschien denkt: huh, ik weet hier eigenlijk niet zoveel van, in plaats van alleen maar voor je eigen vrienden en kennissen te staan. Het zorgt voor een divers publiek, en dat is echt bijzonder.'

Tournee

Tot en met 20 februari 2025 zie je Who's Afraid of Oscar Wilde in de Nederlandse en Vlaamse theaters. Voor meer informatie en de actuele speellijst kun je hier terecht (en bekijk hier vast de trailer!).

*

Blijf op de hoogte: