Rixt Andriesse rondde onlangs een onderzoek af voor de gemeente Groningen, waaruit blijkt dat het veiligheidsgevoel van de LHBT-inwoners van gemeente Groningen licht gedaald is ten opzichte van de vorige meting in 2016. We spraken hierover met Rixt, onlangs afgestudeerd socioloog; Jorine de Muijnck, sociaalwetenschappelijk onderzoek bij Breuer&Intraval en vrijwilliger bij COC Groningen & Drenthe, en Lieuwe Rozema, beleidsadviseur bij de gemeente Groningen en sinds lange tijd verantwoordelijk voor de regenboogagenda van deze gemeente.

Hoe is het om queer te zijn in Groningen?

Jorine: 'Afgelopen juni vond voor de derde keer in Groningen de Roze Zaterdag plaats. Wat een mooie en belangrijke dag voor de stad! Overal regenboogvlaggen, enorm veel en zeer diverse mensen op de been en natuurlijk groot feest. Ik woon nu 13 jaar in Groningen en maakte de vorige Roze zaterdag mee toen ik hier net woonde. Ik voelde me direct welkom. Kort daarop ben ik vrijwilligerswerk gaan doen voor het COC Groningen & Drenthe. Ik kwam er toen achter dat er ook minder positieve geluiden zijn in de stad, van mensen die zich niet altijd of niet overal veilig voelen, of jongeren die op school niet zichzelf kunnen zijn. Dat is meteen ook de reden dat het COC er is, we werken aan zichtbaarheid, emancipatie en veiligheid van de gehele queer gemeenschap in Groningen en Drenthe.' 

Rixt beaamt dat zij zich in Groningen welkom voelt als lid van de queer gemeenschap. 'Je kunt hier jezelf zijn, ik ervaar de stad als open en gemoedelijk, maar natuurlijk komen hier ook incidenten van geweld en discriminatie voor, zo bleek ook uit mijn onderzoek.'

Wat komt er uit het onderzoek?

Om te beginnen met de cijfers: 37,8% van de LHBT-inwoners van Groningen voelt zich wel eens, of vaak, onveilig. Dit komt ruwweg overeen met het landelijke cijfer uit de monitor van het SCP uit 2022. Locaties die sterk als onveiliger worden ervaren zijn treinstations, bushaltes en uitgaansgelegenheden (vooral) in het centrum. In 2016 werden deze plekken ook als het meest onveilig ervaren.

Transpersonen geven gemiddeld vaker een lager rapportcijfer voor hun gevoel van veiligheid (een 7,0), dan cisgender personen in het onderzoek (cisgender mannen een 8,0, cisgender vrouwen een 8,1). Tijdens evenementen is dit cijfer overigens (voor de gehele groep) lager: LHBT-personen geven hun gevoel van veiligheid tijdens evenementen een gemiddeld rapportcijfer van 6,7.

Maar er gaat ook veel goed! Groningers blijken coulanter over homoseksualiteit te denken dan gemiddeld in Nederland: 77% van de Groningers, tegenover 69% in Nederland, accepteert homoseksualiteit (Bron: Het Groninger Stadspanel Over LGBT | Dataportaal van de Gemeente Groningen, 2024). Bovendien is het aantal LHBT-gerelateerde incidenten in Groningen licht gedaald. Dit betrof in 2024 27,6% en in 2016 29%. Ter vergelijking, in Amsterdam lag dit percentage in 2023 op 29%.

Hoe verder na het onderzoek?

Rixt hield in december 2024 een presentatie over haar onderzoek voor een commissie van de gemeenteraad van Groningen. Uiteraard is ieder incident er één te veel, vooral omdat de impact van een (gewelds)incident waarbij je gediscrimineerd wordt erg groot kan zijn.

Lieuwe geeft aan dat de gemeente werkt aan het verbeteren van de algehele veiligheid van vrouwen. Dit doen ze door onder andere samen te werken met Orange the World. Orange the World is de wereldwijde campagne tegen geweld tegen vrouwen en meisjes. Concreet betekent het dat er bijvoorbeeld bij evenementen in gemeente Groningen er zogenaamde Safe Spaces zijn, veilige plekken. Er zijn dan mensen die rondlopen en kijken of het overal wel goed gaat.

Rixt geeft ook aan: 'Je ziet – en het blijkt ook uit andere onderzoeken - dat de plekken waar vrouwen zich onveilig voelen (horeca/ uitgaan) ook onveilig zijn voor LHBT-personen.'

Veiligheid en welzijn transpersonen

Lieuwe vervolgt: 'Wat ik nu al wel kan zeggen is dat trans personen op alle onderdelen slechter scoren*. Daar gaan we een nieuwe stagiair op zetten. Deze stagiair gaat onderzoek doen naar de veiligheid en het welzijn van transpersonen in Groningen. Het idee is om jaarlijks onderzoek te laten doen.'

*Met 'slechter scoren' doelt Lieuwe op het feit dat – even kort samengevat - transpersonen zich op alle fronten het meest onveilig voelen. Trans personen hebben een significant slechter mentaal welzijn. Uit landelijke onderzoeken blijkt ook dat ze meer geweld meemaken.

Veiligheid is iets waar je aan moet blijven werken, en dat doet de gemeente Groningen, in samenwerking met COC Groningen & Drenthe. Het is goed om vinger aan de pols te houden, onder meer door middel van periodiek onderzoek.

Tot slot

We vroegen Rixt en Jorine wat zij de lezers van Zij aan Zij willen meegeven. Rixt: 'Veilige plekken zoals de plekken die het COC creëert zijn heel belangrijk voor de veiligheid van LHBT-personen. Hoewel het bestrijden van discriminatie en incidenten ook belangrijk is, kunnen veilige signalen, zoals het gebruik van genderneutrale voornaamwoorden in standaarddocumenten, de faciliteit van het kunnen samenkomen met anderen uit je community en het zien van signalen zoals een regenboogvlag bij overheidsgebouwen een grote rol spelen in het veiligheidsgevoel van LHBT-personen.'

Jorine 'Zowel vanuit onderzoek als vanuit mijn ervaring bij het COC kan ik niet genoeg benadrukken hoe belangrijk voorlichting is. Ten eerste omdat mijn hart altijd een sprongetje maakt als iemand vertelt dat diegene 'dankzij de voorlichter van het COC voor het eerst echt voelde niet alleen te zijn', of dat dit moment het vertrouwen gaf om uit te komen voor diens geaardheid of genderidentiteit. En dat hoor ik gelukkig best vaak! En ten tweede omdat uit onderzoek blijkt dat goed onderbouwde voorlichting helpt. Tegen discriminatie, tegen pestgedrag op school, en vóór verbinding.'

*

Blijf op de hoogte: