Bi+ vrouwen maken disproportioneel vaak seksueel grensoverschrijdend gedrag mee. Zo maakte 34% van de bi+ vrouwen in 2024 een vorm van seksueel geweld mee, tegenover 17% van de lesbische vrouwen en 13,7% van de hetero vrouwen. En zelfs 52% van de vrouwen die op meer dan één gender vallen heeft ooit seksueel geweld meegemaakt. In het kader van Act4Respect-Unlimited is op 15 april 2025 een rapport uitgebracht over de ervaringen van bi+ vrouwen met seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGSGG). Het rapport geeft dankzij semigestructureerde interviews een gelaagd beeld van hoe seksisme, de heteronorm en de monoseksuele norm hierin een rol spelen. Wij spreken Barbara Oud (zij/haar), directeur Bi+ Nederland en Sara Verlee (die/hen/zij), projectleider community van Bi+ Nederland over het rapport.

De foto bovenin is gemaakt door Patricia Wit: het rapport werd overhandigd aan Mariëtte Hamer, zij is regeringscommissaris voor de aanpak van seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld.

De aanleiding van het onderzoek

Barbara gaf - net als Jamie Groeneveld (COC Nederland) - feedback op de conceptversie van het rapport. Als ik vraag naar de aanleiding van het rapport vertelt ze: 'We zijn al erg lang bezig met het thema seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het is een van de meest schrijnende thema's waar we aan werken, omdat bi+ mensen hier zo schrikbarend vaak mee te maken krijgen.'

Op de website zie je dat ook in een wat andere vorm terug in de visie van Bi+ Nederland, waarin men het heeft over drie beperkende normen:

• De monoseksuele norm: je valt op 'dezelfde' of de 'andere' sekse (homo/hetero);
• De binaire man/vrouw norm: er zijn twee genders (man/vrouw);
• Relatie normen: relaties zijn exclusief, monogaam en bestaan altijd uit twee partners.

Je kunt dus als bi+ vrouw te maken hebben met seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag (SGSGG) door mensen die handelen/ praten vanuit seksisme, de heteronorm, de monoseksuele norm, de binaire man/vrouw norm en relatie normen.

Barbara vervolgt: 'We zitten nu in het zesde jaar van het bestaan van Bi+ Nederland. Toen we begonnen was er niet of nauwelijks kennis over bi+ in het algemeen. We wilden eerst groot onderzoek laten doen, er was in Nederland geringe aandacht voor biseksualiteit. We willen juist vanuit een positief startpunt meer aandacht voor bi+ mensen, dus voor alle mensen die zich aangetrokken voelen tot meer dan één gender.'

Barbara: 'Al snel liepen we er tegenaan dat positieve aandacht vragen lastig is bij een thema als seksueel geweld. Er is weinig positief aan de ervaringen die bi+ mensen hiermee opdoen. En juist dát is het thema waar onze inzet zo hard nodig is. We wilden weten waarom de cijfers bij bi+ mensen op het gebied van seksueel geweld zo schrijnend zijn. We hebben lang ingezet op een onderzoek als dit. We zijn ontzettend dankbaar dat het gelukt is om het onderzoek naar de ervaringen van bi+ vrouwen met SGSGG uit te voeren in samenwerking met Act4Respect, en dat het rapport Alsof je geen grenzen hebt nu gepubliceerd is.' Een rapport dat in mijn ogen op een gelaagd niveau duidelijk maakt hoe beperkende normen ervoor zorgen dat bi+ vrouwen vaker te maken hebben met SGSGG. 

Over het onderzoek

Het onderzoek is een samenwerking tussen Bi+ Nederland en Atria, Kennisinstituut voor Emancipatie en Vrouwengeschiedenis. Sara deed het onderzoek, samen met Marijke Naezer, Franca Hehenkamp en Britt Myren. Het onderzoek is uitgevoerd in het kader van Act4Respect Unlimited, een samenwerking tussen Atria, Rutgers en het COC, gefinancierd door het Ministerie van OCW.

Waar het in het rapport concreet over gaat

Naast dat bi+ vrouwen net als lesbische vrouwen te maken kunnen hebben met opmerkingen zoals: 'Jullie hebben geen echte seks, je hebt een paal nodig', zijn er ook zaken die specifieker gericht zijn op het bi+ zijn.

In het rapport staat onder andere het verhaal van een vrouw die door haar partner onder druk gezet werd om seks met hem te hebben, om te 'bewijzen' dat ze 'echt bi' was en niet lesbisch. En plegers lijken zich extra aangemoedigd te voelen door het stereotype dat bi+ vrouwen altijd open staan voor seks. Een respondent beschrijft dat het voelt 'alsof je geen grenzen hebt', door deze schadelijke aanname.

Wat ook kenmerkend is, is dat een bi+ vrouw vaak onzichtbaar is, maar aan de andere kant juist hyper zichtbaar is. Als ik aan Sara vraag wat hiermee bedoeld wordt legt die uit dat mensen die een bi+ vrouw zien met een man of vrouw als partner, uitgaan van de monoseksuele norm. 'Dus dan 'zien' mensen haar als heteroseksueel of lesbisch, terwijl ze bi+ is. Je relatie zegt niets over je seksuele oriëntatie'. Maar in de media is een biseksuele vrouw dan weer hyper zichtbaar als een stereotype: iemand die altijd en met iedereen seks zou willen.

In het rapport staat dat bi+ vrouwen vaak in twee werelden leven. En zowel in 'de hetero wereld' als in de 'queer wereld' hebben ze te maken met hyperseksualisering en miskenning van hun seksuele oriëntatie.

Alles bij elkaar zorgt dit ervoor dat bi+ vrouwen in een meer kwetsbare positie zitten, vaak een minder veilig sociaal netwerk hebben en hierdoor vaak geen hulp zoeken. En als er hulp wordt gezocht, dan is er bij hulpverlening nog vaak een gebrek aan kennis, waardoor iemand niet de best mogelijke zorg krijgt.

Herkenbaar

Door de inzage in het rapport en door het gesprek met Barbara en Sara, valt voor mij het kwartje… Waarom ik mijzelf lesbisch noem en ook ronduit pissig wordt als iemand mij ongevraagd in het bi+ hokje duwt.

Feitelijk gezien pas ik volgens de definitie van bi+ onder de parapluterm bi+. Maar het is altijd veel makkelijker te zeggen dat ik lesbisch ben. Lesbisch is altijd een soort magisch woord dat ik ook gebruik zodat mannen wat meer afstand houden. Aandacht vond ik – net nerd af – wel fijn, maar ronduit vervelend gedrag natuurlijk niet. En met mijn magische woord had ik een formule die meestal goed werkte.

De nieuwe generatie is mogelijk minder gevoelig voor de beperkende normeringen of heeft er minder mee te maken, gezien de verschuiving in het aantal jongeren die zich identificeren als bi+, homo of lesbisch. Een mooie ontwikkeling denk ik, die hopelijk bijdraagt aan een wereld waarin beperkende normen minder grond hebben. Waardoor bi+ vrouwen een minder kwetsbare positie krijgen.

Hoe verder

In het rapport vind je diverse aanbevelingen, met name voor professionals die werken aan de preventie van en/of hulpverlening na SGSGG en aan professionals die werken aan de ontwikkeling van kennisproducten over SGSGG.

Daarnaast zijn er aanbevelingen voor vervolgonderzoek gericht op specifieke groeperingen die hoogstwaarschijnlijk nog meer te maken hebben met SGSGG. Denk hierbij onder andere aan non-monogame bi+ vrouwen of bi+ vrouwen van kleur.

Het rapport bevat verder een belangrijke oproep aan iedereen die betrokken is bij de (seksuele) vorming van kinderen, jongeren en volwassenen. Een oproep gericht op het ontkrachten van de beperkende normeringen. Zodat we samen seksueel geweld en seksueel grensoverschrijdend gedrag bestrijden. 

Tip, voor wie als bi+ vrouw op zoek is naar gelijkgestemden: kom eens naar één van de evenementen van Bi+ Nederland, zoals de Bi+ dag op 24 mei 2025.

*

Blijf op de hoogte: