Het lijkt bijna een ongeloofwaardig filmscript: op de middag net voor de feestelijke openingsavond je jaarlijkse festival moeten afgelasten. Het overkwam de organisatie van de Roze Filmdagen vorig jaar. Maar gelukkig blijkt de organisatie te bezitten over een onverwoestbaar doorzettingsvermogen, dus dit jaar vindt het Amsterdamse LGBTQ filmfestival wel weer plaats. Online. Wat het grote voordeel heeft dat nu iedereen in Nederland een keuze kan maken uit het altijd verrassende en kwalitatief goede aanbod van de Roze Filmdagen.
Natuurlijk is het veel gezelliger om elkaar live te ontmoeten en in de grote donkere bioscoopzaal te zitten voor de films. En natuurlijk willen we weer een drankje doen na afloop en lekker lang na praten, maar dan doen we dat gewoon volgend jaar weer in Amsterdam tijdens het 25-jarige jubileum. De programmering staat al online, en ook het geprinte krantje is al naar de brievenbus verstuurd. Genoeg moois te zien online van 11 tot en met 21 maart.
Vorige editie ook al geprogrammeerd, en nu dus online te zien is Queering the Script. Deze Canadese documentaire geeft een onderhoudend overzicht van de LBTQ-representatie in films en series; van Xena: Warrior Princess, Buffy the Vampire Slayer en natuurlijk The L Word tot het huidige aanbod van bekende en minder bekende internetseries.
Wat Queering the Script meer maakt dan een overzichtsdocumentaire is de uitgebreide aandacht voor de rol van de fans en de invloed die zij uit kunnen oefenen op queer-verhaallijnen in de entertainmentindustrie. Het is bijzonder inspirerend om te zien hoe social media-activisme bewustwording en verandering kan bewerkstelligen. Denk aan het afstraffen van een marketingtechniek zoals queerbaiting (makers geven een hint geven naar een romantische verhaallijn tussen twee personen van het hetzelfde geslacht, maar deze relatie wordt niet echt weergeven), of het laten stoppen van een fenomeen als het Dead Lesbian Syndrome (de trend in fictie die vereist dat homo- of lesbische personages sterven of een ander ongelukkig einde tegemoet gaan).
Afgelopen maand vertoonde het Internationaal Film Festival Rotterdam ook een Braziliaanse film met een transvrouw in de hoofdrol. Waar het ingetogen Madalena een bedrukkende sfeer had, is Valentina anders van toon. Strijdvaardig en vasthoudend vecht de jonge transvrouw, met de onvoorwaardelijke steun van haar moeder, voor haar rechten. Seksuele intimidatie, noodgedwongen verhuizing, (online) bedreigingen en geweld – het raakt de standvastige Valentina zeker wel en brengt haar van haar stuk, maar ze geeft zeker niet op. Ik ben net zo boos als Valentina als ze recht tegenover haar belager staat en kwaad uitschreeuwt: “What is it that bothers you about my freedom?” Dit vat niet alleen het onrecht in deze film samen, maar in veel LGBTQ-films die je ziet – en eigenlijk in onze hele maatschappij. Waarom worden mensen die zich 'anders voelen' dan de dominante, heteronormatieve structuren als een bedreiging ervaren en onderdrukt?
Na het overlijden van haar man, moet de Chileense Claudina Forgotten Roads wegens geldgebrek bij haar dochter intrekken. Die relatie is afstandelijk en wordt zeker niet beter door de noodgedwongen verhuizing. Gelukkig is daar nog haar kleinzoon, met wie ze wel een warme band heeft. Dan verandert deze ongelukkige situatie als ze haar buurvrouw, de onafhankelijke maar getrouwde Elsa, ontmoet. Ze groeien naar elkaar toe, en ontdekken de liefde en reflecteren op het ouder worden, verstrijken van de tijd en gemaakte keuzes.
Het is zo mooi om te zien hoe Claudina zich na de tegenslagen weet te herpakken en het eigen leven weer in de hand weet te nemen. Hoe ze weer gaat lachen en liefde en vreugde ervaart. Hoe het is om voor jezelf te kiezen. Dit kleine drama verrast en ontroert, en met Claudina als een van de meest innemende en ontwapende hoofdrolspelers van dit festival is Forgotten Roads absoluut de moeite waard.
In contrast met het bedachtzame Forgotten Road staat Cocoon. Met de hete, broeierige Berlijnse zomer van 2018 als decor, wordt de 14-jarige Nora in een razend tempo volwassen. Ze gaat met haar oudere zus en vrienden mee naar feestjes, het zwembad, rookt marihuana en drinkt alcohol. Haar moeder hangt zelf tot in de vroege ochtend in de kroeg, en slaapt een gat in de dag vanwege haar kater.
Dan verandert – net zoals bij Claudina - ook het leven van Nora als ze verliefd wordt. Op de stoere en onafhankelijke 16-jarige Romy. Het lijkt wel een coming of age story on speed, waarin de stille Nora zich die zomer bevindt. Het teruggetrokken timide meisje verandert in een jonge vrouw, die heldhaftige stand probeert te houden in een voortdurend veranderende wereld waarin teleurstellingen en hoogtepunten elkaar in een sneltreinvaart opvolgen.
In haar kamer, die ze deelt met haar zus, zorgt Romy liefdevol voor de rupsen die ze houdt in glazen. Tegen het eind van de zomer snapt ze hoe een rups zich ineens kan ontpoppen tot een mooie vrije vlinder. Dat wat er overblijft herinneringen zijn en dat de wereld er vanuit de lucht anders uitziet dan vanaf de grond. Bekijk de trailer hier.
De zinderende hitte is ook voelbaar in het Turkse Love, Spells and All That. Na twintig jaar keert de rijke Eren terug naar het eiland Büyükada waar ze in haar jeugd de liefde van haar leven heeft ontmoet – maar ook weer verloren heeft. Eren wil Reyhan overtuigen om het weer samen te proberen. Het waren immers hun ouders die hen uit elkaar hebben gedreven; ze is nog steeds verliefd op haar.
De machtige vader van Eren stuurde zijn dochter naar een kostschool in Europa en zorgde er voor dat Reyhan en haar vader van het eiland af moesten. Reyhan is na vele omzwervingen teruggekeerd naar het eiland en inmiddels getrouwd met haar man. Getekend door de vele tegenslagen in het leven, weet ze met moeite de eindjes aan elkaar te knopen. Reyhan maakt direct duidelijk niets te maken willen hebben met de liefdesverklaring van Eren, en gaat zelfs zo ver dat ze een twintig jaar oude betovering wil verbreken om maar van Reyhan af te komen.
De weerstand en liefde en de aantrekkingskracht en beschermingsmechanismen zijn voelbaar in het innemende Love, Spells and All That. Waar Eren direct in het begin halsoverkop haar doel bekent maakt, bouwt de film daarna rustig en overtuigend aan het verhaal en de band tussen de twee vrouwen. Je gunt beide vrouwen de liefde, maar snapt tegelijkertijd dat het allemaal niet zo eenvoudig is na twintig jaar leed.
Divers, uitdagend, persoonlijk – en kort!
Altijd iets om naar uit te kijken tijdens de Roze Filmdagen zijn de korte films, die een divers, uitdagend en vaak persoonlijk verhaal vertellen. Een klein drama, humor of ontroering in vaak ongeveer 15 minuten. Waar de langere films op vaste aanvangstijden te zien zijn, kun je de shorts – die zijn opgedeeld in thematische programma's - het hele festival van 11 tot en met 21 maart door bekijken.
Soms bieden ze een klein, soort van stiekem, inkijkje in het leven van twee mensen die worstelen met de problemen die het leven hen voorschotelt. Zoals de fotograaf en haar vriendin in het Noorse Blå (Blue), die een onzekere toekomst tegemoet gaan. Of in het Spaanse Escamas (Shedding Skin), waarin een eenzame kledingontwerper onverwachts vriendschap vindt bij haar uitgesproken transgender buurvrouw. Maar ook Selma, die worstelt met haar ingewikkelde en gecompliceerde relatie met haar dementerende moeder in Selma Depois da Chuva (Selma After the Rain).
Of het verlangen naar liefde staat centraal. In de sympathieke short film Babylebbe (Babydyke) gaat Frede naar een underground queerfeest om de liefde terug te winnen. Maar de loopt absoluut anders dan Frede voor ogen had. In The Booth vinden er geheime ontmoetingen in een Indiaas controlehokje van een winkelcentrum plaats. En wat doe je als je per ongeluk de vrouw die je leuk vindt, per mail een erotisch verhaal stuurt waarin zij de hoofdrol speelt? Dan zit er niets anders op dan een inbraak: Break In.
Mooi én confronterend is de Amerikaanse short Frog Catcher, gebaseerd op een echt verhaal. In 1876 in San Francisco, verbood de wet vrouwen broeken te dragen. Een kikkervanger, die in de omgeving bekend staat als een 'man-vrouw', krijgt gevoelens (die wederzijds blijken te zijn) voor de vrouw van een rijke en machtige zakenman. Met als extra element dat de hoofdrol wordt vervuld door het bekende androgyne model/acteur Rain Dove.
Conflicten kunnen ontstaan als verschillende culturen of geloofsovertuigingen zich tot elkaar moeten verhouden. De short Ayaneh speelt zich af in Zwitserland, waar de uit Afghanistan gevluchte jonge vrouw in het zwembad de Zwitserse Anne ontmoet. Ayaneh voelt zich direct aangetrokken tot haar. Ook in Polygraph staat het conflict centraal: Yasmin is Arabisch en openlijk lesbisch, maar haar vriendin is officier in het Israëlische leger...
Roze Filmdagen: 11 t/m 21 maart 2021
Het volledige programma vind je hier.
https://rozefilmdagen.nl/
*
Blijf op de hoogte!