De vicepresident van de Verenigde Staten Kamala Harris was eind maart tot en met begin april op rondreis in Afrika. Met haar bezoek wilde zij niet alleen de invloed van China en Rusland terugdringen, het verbeteren van de LHBTIQ+ rechten op het continent was net zo goed een aandachtspunt.
Nieuwe wet in Oeganda
Op 21 maart is in het Oost-Afrikaanse Oeganda een nieuwe wet aangenomen die het identificeren als LHBTIQ-er strafbaar maakt.
De nieuwe 'Anti-Homoseksualiteitswet 2023' is de strengste anti-LHBTIQ-wet van het gehele continent. Nu is zelfs al zeggen dat je bijvoorbeeld lesbisch of homo bent strafbaar. Alles wat valt onder het 'faciliteren' van homoseksualiteit is strafbaar. Dus voorlichting geven of een huisje verhuren aan LHBTIQ+ personen kan al leiden tot een wettelijke strafmaatregel. Op het verrichten van homoseksuele handelingen stond in Oeganda al 10 jaar tot levenslange gevangenis.
De gevolgen van de nieuwe wet zijn nu al merkbaar. De Oegandese mensenrechtenactivist Frank Mugisha laat aan het Aidsfonds weten dat de mensen in de regenbooggemeenschap sinds het nieuws in angst leven. In februari waren al meer meldingen van geweld, onterechte arrestaties en uithuiszettingen. Een razende menigte sleurden homo's uit hun huizen, om ze met hulp van de politie half dood te slaan. [Volkskrant]
Het Aidsfonds blijft zich, zover dat gaat, desalniettemin inzetten voor het geven van voorlichting, preventie en het toegankelijk maken van zorg voor iedereen.
Kamala Harris & LHBTIQ+-rechten
De stille diplomatie met Afrika haalde niks uit, zegt Boris Dittrich, directeur Human Right Watch tegen de Volkskrant in februari. Kamala Harris had tijdens haar afgelopen negendaagse bezoek aan Ghana, Tanzania en Zambia eind maart/begin april dan ook veel te bespreken. De inzet is om de invloed van China en Rusland terug te dringen. Daar zit een afhankelijkheid in. Zambia is bijvoorbeeld één van de vijf Afrikaanse landen met de grootste schuld aan China.
Afrika keert zich steeds meer af van het Westen en zoekt ook meer bondgenoten die zich niet zo druk maken over mensenrechten en dus ook niet over de rechten van LHBTI+-personen.
De Amerikaanse vicepresident heeft tijdens haar reis miljarden dollars toegezegd. Haar motivatie is een goede relatie met Afrika op te bouwen. Ze liet in Ghana weten dat LHBTI+-rechten onder de mensenrechten valt en dat ze bezorgt is over die mensenrechten. Ze kiest haar woorden zichtbaar zorgvuldig, aangezien veel mensen in Afrika het opkomen voor LHBT+-rechten zien als Westers propaganda; De acceptatie van LHBTI+-personen in Afrika ligt zeer laag.
Wat precies de uitwerking is van het bezoek van Kamala Harris voor de rechten van LHBTI+-personen is nog een vraag. Feit is dat er sowieso nog heel veel te winnen valt op het gebied van de rechten voor LHBTI+-personen.
LHBTIQ+-rechten in Afrika
Als je kijkt naar de LHBTIQ+-rechten in geheel Afrika dan is Zuid-Afrika het meest LHBTIQ+-vriendelijk. Zuid-Afrika biedt zelfs grondwettelijke bescherming, eerder nog dan dat dit in Nederland was gerealiseerd. Zuid-Afrika is daarmee de grote uitzondering op het gebied van LHBTIQ+-rechten in het gehele continent. Het wil overigens zeker niet zeggen dat de omstandigheden voor LHBTI+-personen in Zuid-Afrika altijd zo rooskleurig zijn.
Daarnaast zijn er landen zoals de democratische Republiek Congo, waar officieel geen bescherming, maar ook geen strafbaarstelling is. Terwijl er dan wel sprake is van juridische belemmeringen ten aanzien van de rechten van LHBTI+-personen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het belemmeren van het opereren of registreren van LHBTIQ+-belangenorganisaties.
In de meeste Afrikaanse landen is seksueel contact tussen twee volwassen mensen van gelijk geslacht met wederzijdse toestemming strafbaar. Tegenover Zuid-Afrika staat Oeganda als het andere uiterste te boek. Daar is nu dus zelfs het jezelf identificeren als LHBTIQ strafbaar.
Twee Oegandezen vertellen aan RTL Nieuws hoe het is om als LHBTIQ-er in Oeganda te wonen. 'Het leven voor ons is de hel.' Miriam vluchtte naar Nederland, nadat ze door haar familie werd onteigend. Ze werd 'een vloek' voor ze. Het artikel lees je hier (RTL, 7 april 2023).
Tigere Chagutah, regionaal directeur van Amnesty International voor Oost- en Zuid-Afrika van Amnesty International roept President Yoweri Meeveni daarom op voor het uitspreken van zijn veto over deze afschuwelijke wetgeving die dinsdagavond 21 maart, na een overhaaste stemming, is aangenomen. De wet minacht, aldus Tigere, de Oegandese grondwet.
*
Blijf op de hoogte: