Terwijl we steeds meer gewend raken aan mensen die niet in standaard hokjes passen, leeft een grote groep Nederlanders nog altijd met een geheim. Ze zijn geboren met een lichaam dat anders is dan we gewend zijn bij man of vrouw. Soms is dat meteen bij de geboorte te zien, het is dan niet duidelijk of er een jongen of meisje geboren is. Veel vaker zie je niks. Dan zit de variatie van binnen en komt het pas later aan het licht.
Foto: Ernst Coppejans
Intersekse staat voor de I uit LHBTQIA+. Een grote groep Nederlanders is geboren met een lichaam dat anders is dan we gewend zijn bij man of vrouw. Deze mensen hebben kenmerken van beiden.
Het officiële beleid rondom intersekse was jarenlang: geheim houden en eventueel chirurgisch en/of hormonaal corrigeren. Inmiddels komt er heel langzaam meer openheid en de medische praktijk verandert mee. Maar het idee dat het beter is om op te groeien als jongen óf als meisje en dat medisch ingrijpen soms wenselijk kan zijn, is nog altijd gangbaar.
De tentoonstelling Intersekse- 1 op 90 toont de beelden en vertelt de verhalen van 21 intersekse personen tussen de 2,5 en 81 jaar oud.
Journalist Lara Aerts, die je ook kent van de docu Meisjesjongesmix, is al vijf jaar bezig met het interviewen van intersekse personen en nam het initiatief voor de expositie. 'In de jaren negentig hoorde ik van wetenschapper – toen nog student – Margriet van Heesch over intersekse. Toen ik in 2017 de serie Geslacht! van Raven van Dorst zag was ik in shock: hoe kon het dat intersekse nog steeds zo'n taboe was?' Sindsdien trekt ze ten strijde tegen het collectieve misverstand dat er alleen mannen en vrouwen op de wereld bestaan. Ze betrok daarbij naast producent stichting Open mind ook fotograaf Ernst Coppejans, zelf onderdeel van de LHBTQIA+ paraplu. Ernst: 'Ik wilde de mensen krachtig en esthetisch neerzetten. In tegenstelling tot de luwte en schaduw waarin velen van hen hadden geleefd. De kleur paars verbindt hen, maar onderstreept ook hun verschillen én hun weigering om beperkt te worden door maatschappelijke normen en verwachtingen.'
Hoe is het om te leven in een wereld die verdeeld is in mannen en vrouwen terwijl jij fysieke kenmerken hebt van beide? Kevin van 23 voelt zich 100% man, terwijl Samantha (39) zowel het mannelijke als vrouwelijke in zichzelf omarmt. En waar Ket (81) intersekse ervaart als een aandoening, noemt Leonne (61) het een geslachtsvariatie. Als de expositie íets aantoont, dan is het dat iedereen het verschillend ervaart. Toch zijn er ook parallellen tussen de geportretteerden. De geheimhouding drukt zwaar. Net als de medische ingrepen waar mensen niet over konden meebeslissen. Een gemene deler is ook de opluchting als het geheim eenmaal is doorbroken en de omgeving onverwachts positief reageert! Leigh (35): 'Het maakte blijkbaar niemand iets uit wat voor hormonen of chromosomen ik heb.'
Over één ding zijn alle geportretteerden het eens: er moet meer bekendheid en maatschappelijk bewustzijn komen over intersekse en over het bestaan van seksediversiteit. Biologisch geslacht is namelijk een spectrum met oneindig veel variaties, veel meer dan alleen man en vrouw. Het is voor intersekse personen pas écht veilig om ermee naar buiten te komen als de maatschappij weet dat jij bestaat. En dat het volstrekt natuurlijk en normaal is om intersekse te zijn. Berthine (41): 'Het is geen foutje van de natuur, maar een force of nature.'
De expositie is vanaf 7 juni tot 28 juni te zien op het Janskerkhof in Utrecht. Daarna, van 28 juni tot 19 juli, in Eindhoven, gevolgd door Tilburg, Lelystad, Rotterdam en Gouda. Alle data en meer informatie vind je op de website van Stichting Open Mind, die de tentoonstelling produceerde en ook een magazine maakte met daarin de verhalen van alle geportretteerden.
*
Blijf op de hoogte: