Politieke kopstukken in debat: Hoe denken zij over actuele LHBTQIA+ onderwerpen?

Afgelopen vrijdag 27 oktober was ik als verslaggever voor Zij aan Zij bij COC's Regenboog Verkiezingsdebat. Het debat werd bijgewoond door zo'n 300 bezoekers! Ook was het debat live te volgen via OUTtv, AT5 en NPO Politiek.

Er stonden zes vertegenwoordigers van de politieke partijen op het podium: Sophie Hermans (VVD), Jesse Klaver (GroenLinks/PvdA), Rob Jetten (D66), Eline Vedder (CDA), Ines Kostić (Partij voor de Dieren) en Bastiaan Meijer (SP).

De partijen die voor dit debat waren uitgenodigd waren alle partijen die op dit moment meer dan vijf zetels hebben in de Tweede Kamer en de partijen die meer dan vijf zetels hebben in de peilingen voor de aankomende Tweede Kamerverkiezingen.

Daarvan hebben een aantal partijen laten weten niet te zullen komen, namelijk Nieuw Sociaal Contract (NSC/Pieter Omtzigt), ChristenUnie en BoerBurgerBeweging (BBB). De Partij voor de Vrijheid (PVV) heeft niet gereageerd op de uitnodiging. Volt en Bij1 hebben beide minder dan 5 zetels. Zij hebben van te voren schriftelijk een reactie gegeven op de onderwerpen die tijdens het debat ter sprake zouden komen.

De avond werd geleid door politiek tv-verslaggever Floor Bremer. Ook Astrid Oosenbrug, voorzitter COC Nederland, en Debbie Helala, voorzitter COC Leiden, kwamen aan het woord. Zij benadrukten hoe belangrijk het is dat zoveel mogelijk mensen volgende maand te gaan stemmen.

Thema's als het aanpakken van discriminerend geweld, het invoeren van de meerouderschapswet en het bevorderen van respect op school werden met stellingen aan de debatdeelnemers voorgelegd. Ik licht er een aantal uit.

Discriminerend geweld

Voor het eerste thema, het aanpakken van discriminerend geweld kwamen vraagstellers Samira en Ricardo naar voren. Beide hebben te maken (gehad) met discriminerend geweld en hebben ervaren dat de politie ze te weinig heeft geholpen. Daarom pleitten ze ervoor om LHBTIQ+ onderwerpen meer onder de aandacht te brengen bij de politie. Samira en Ricardo legden zes maatregelen voor om de situatie te verbeteren. Zo moet er bijvoorbeeld meer geld worden vrijgemaakt voor Roze in Blauw en discriminatierechercheurs.

Aan het einde stelde Floor de vraag: Gaat u de zes maatregelen tegen discriminerend geweld uitvoeren? De politici staken alle zes hun hand op: 'Ja.' Ook Volt en Bij1 zijn voor.

Respect en acceptatie op school

Hierna werd het thema 'respect op school bevorderen' behandeld. Vraagstellers Linh en Marijn vroegen de politici: 'Blijven jullie Paarse Vrijdag, de GSA en andere initiatieven voor acceptatie van LHBTIQ+ jongeren op scholen financieel ondersteunen?' Marijn zat op de Gomarusschool, waar lesmethoden werden gebruikt waarin LHBTIQ+ zijn wordt afgewezen en leerlingen werden gedwongen uit de kast te komen (daarover lees je hier meer, red.). Daarom vroeg hij de partijen om er in de komende kabinetsperiode voor te zorgen dat acceptatie en respect voor LHBTIQ+ personen in het onderwijs wordt bevorderd. Alle partijen waren het daar mee eens en antwoordden met een 'ja.'

Het wijzigen van de geslachtsvermelding

Thema 3 was het wijzigen van de geslachtsvermelding. De vragenstellers vroegen de politici ervoor te zorgen dat het makkelijker wordt om de geslachtsvermelding te wijzigen. Op dit moment is er namelijk een deskundigenverklaring nodig voor mensen boven de 16 jaar die hun geslachtsvermelding willen laten wijzigen. Voor registratie onder de 16 jaar zou er een mogelijkheid moeten zijn om samen met ouders via de rechter een wijziging van de geslachtsvermelding te regelen.   

Eline Vedder (CDA) en Sophie Hermans (VVD) zeiden nee, omdat ze vonden dat het wetsvoorstel dat er al ligt om het wijzigen van geslachtsvermelding makkelijker te maken nog niet zorgvuldig genoeg is behandeld. De overige partijen waren het daar niet mee eens omdat de wetgeving hierdoor nog langer zou worden uitgesteld. Dit zorgde voor een stevig debat tussen Vedder, Hermans en de rest van de politici. Toch bleven Eline Vedder en Sophie Hermans bij hun standpunt.

Op dezelfde dag, vrijdag 27 oktober, publiceerde D66-Kamerlid Lisa van Ginneken haar initiatiefvoorstel om voorlopig een X in het paspoort te kunnen zetten. Als die wet wordt aangenomen, kan iemand op dezelfde manier een X krijgen als een V of een M. Dat voorstel ligt nu in de Kamer. Meer hierover lees je op NRC.nl.

Onvrijwillige en onnodige behandelingen van intersekse kinderen

Het volgende thema ging over de onvrijwillige en onnodige behandelingen van intersekse kinderen. De vraagsteller, Sharan, heeft zelf als intersekse kind medische behandelingen gehad waarvoor die geen toestemming had gegeven. Sharan stelde daarom de volgende vraag: 'Gaan jullie ervoor zorgen dat dit soort behandelingen van intersekse kinderen worden verboden?' Alle partijen stemden 'ja.'

Meerouderschapswet invoeren

Vraagsteller René vertelde dat hij samen met zijn man Rick en met Nina vanaf de geboorte hun twee kinderen opvoeden en een meeroudergezin vormen. Emotioneel vertelde hij dat hij zijn dochtertje niet mocht bezoeken op de Intensive Care, omdat hij wettelijk gezien niet haar vader is. Daarom stelde hij de vraag: 'Gaan jullie in de komende kabinetsperiode alsnog zorgen voor een wettelijke regeling voor meerouderschap en meeroudergezag?' René voegt daar nog aan toe: 'Het is al twee keer beloofd in het Regenboogakkoord, maar nooit uitgevoerd.'

Eline Vedder (CDA) was het ermee eens dat er een wettelijke regeling moet komen voor meeroudergezag. Over meerouderschap was ze nog terughoudend: 'Het is juridisch ontzettend complex, waardoor er meer tijd voor nodig is.' De rest van de partijen vond dat Eline Vedder een excuus zocht om de wettelijke regeling voor meerouderschap uit te stellen. Rob Jetten (D66) antwoordde: 'We moeten gewoon beginnen. Hou op met nog een keer uitleggen dat het zo complex en veelomvattend is. Als je dat elke keer blijft zeggen gebeurt er niks.'

Voor Rob Jetten zit daaronder dat hij zelf homoseksueel is en merkt dat er onder een deel van de conservatieve politiek in Nederland nog heel negatief wordt gedacht over meerouderschap en meeroudergezag: 'Als ik het onderwerp op mezelf betrek kom ik altijd tot een diepere laag, waar ik bij conservatieve politici de overtuiging bespeur dat ik als homoseksuele man minder goed in staat zou zijn om een kind op te voeden. Ze denken dat ik als homoseksuele man toch elk jaar weer zou scheiden en weer aan een nieuwe familie begin en dat dat kwetsbaar is voor het kind. Deze diepere culturele lagen zijn de echte reden dat het wetsvoorstel er nog steeds niet ligt. Daar moeten we tegen blijven knokken.'

Regenboog Stembusakkoord

Astrid Oosenbrug en Debbie Helala sloten de avond af. Het doel van de avond was om tijdens het debat onderwerpen te bespreken die zich lenen voor een Regenboog Stembusakkoord 2023. En dat is gelukt! Gisteravond is het nieuwe akkoord gesloten. De politici waren het eens over de meeste thema's, waardoor er vooruitgang is geboekt, vonden Astrid Oosenbrug en Debbie Helala. Volt en Bij1 stemden, vooraf, op álle thema's die deze avond zijn behandeld volmondig 'ja.' In het Regenboog Stembusakkoord staan afspraken over LHBTIQ+ kwesties voor de komende kabinetsperiode. Zo'n akkoord was al eerder gesloten in 2012, 2017 en 2021.

Na het debat: In gesprek met Astrid Oosenbrug en Rob Jetten

Na afloop vroeg ik Astrid Oosenbrug en Rob Jetten wat ze van het debat vonden.

Astrid Oosenbrug: 'Ik vond het een heel positief debat. Soms lekker scherp, maar dat hoort er ook bij. Over het algemeen merkte ik dat de onderwerpen die voor onze community belangrijk zijn worden onderstreept door deze politici. Ik vind het wel jammer dat partijen die niet zo op onze hand zijn er niet zijn. Als zij erbij waren geweest hadden we pas een 'echt' debat gehad. Want als je deze avond mensen zo hun verhaal ziet vertellen, hoe kun je daar dan tegen zijn?'

Rob Jetten: 'Ik vond het een heel mooi en emotioneel debat, ook dankzij de verschillende verhalen van de vragenstellers. Ik maak me heel veel zorgen over het feit dat veel opkomende partijen er niet bij waren. Als je de verkiezingsprogramma's leest van NSC en BBB dan vraag je je toch af; kunnen we al deze mooie plannen uit het Stembusakkoord ook waar maken? Maar ik moet een compliment maken naar Eline Vedder van het CDA, want zulke teksten heb ik van het CDA niet eerder gehoord. Ik put daar ook de hoop uit dat andere partijen de goeie kant op aan het bewegen zijn.'

Weet jij al op wie je gaat stemmen?

Wil je meer weten over de standpunten van verschillende partijen over LHBTIQ+ kwesties? Kijk op Rainbowvote.nu, de kieswijzer voor de regenbooggemeenschap. Deze kieswijzer van COC Nederland werd op vrijdagavond gelanceerd; je vindt er de standpunten van partijen die meedoen aan de Tweede Kamerverkiezingen van 22 november. Ook zie je hoe partijen in de Tweede Kamer de afgelopen tijd stemden over LHBTIQ+ kwesties en zijn er profielen van regenboogkandidaten.

Het hele debat terugkijken kan hier:

*

Blijf op de hoogte!