In mijn vorige artikel schreef ik over getrouwde moeders die met behulp van een onbekende donor een kind krijgen. Op dit artikel kwamen veel reacties van moeders die met een bekende donor een kind willen krijgen. In dit artikel schrijf ik daarom een uitleg over de juridische kant van moeder(s) worden met behulp van een bekende donor!

Dit artikel is geschreven door mr. Kim Smienk en is ook gepubliceerd op de website van Kim Smienk Mediation. 

Let op, dit artikel gaat specifiek over vrouwen die met behulp van een bekende donor moeders worden.

Ben je benieuwd hoe dit zit bij twee getrouwde vrouwen die zwanger worden met behulp van sperma dat 'anoniem' is gedoneerd aan een vruchtbaarheidskliniek? Lees dan dit artikel!

Verschil bekende en onbekende donoren

Als eerste is het belangrijk om te weten of je te maken hebt met een onbekende, of een bekende donor. Een onbekende donor is een donor die sperma heeft gedoneerd aan een vruchtbaarheidskliniek. Helemaal onbekend is deze donor niet. Het kind van een onbekende donor kan namelijk zodra het twaalf jaar is bepaalde gegevens van deze donor opvragen. Zodra het kind zestien jaar is kan het kind achter de identiteit van de donor komen. Meer uitleg hierover vind je in dit artikel.

Bekende donoren zijn eigenlijk alle andere donoren. Deze bekende donoren hebben dus geen sperma gedoneerd aan een vruchtbaarheidskliniek. In de praktijk zie ik dat de meeste vrouwen moeders worden met behulp van een bekende donor. De bekende donor is bijvoorbeeld een man uit de omgeving van de moeders of een man die ze hebben ontmoet via een bijeenkomst van de Stichting Meer dan Gewenst.

Leg de afspraken met de donor vast!

Ik raad met klem aan om de afspraken die je maakt met de donor vast te laten leggen. Een contract met een donor noemen we een 'donorcontract'. In het donorcontract leg je onder andere vast of je wil dat de donor wel of juist niet juridisch de vader van het kind wordt. Ook leg je bijvoorbeeld vast hoeveel contact er in de toekomst zal zijn tussen het kind en de donor. Een donorcontract is heel belangrijk voor de toekomst. Door het laten opstellen van het donorcontract kunnen er in de toekomst geen misverstanden ontstaan over de positie van de donor. Laat daarom altijd een donorcontract opstellen, al voordat jullie beginnen met inseminaties!

Allebei juridisch moeder worden gaat niet vanzelf

Dat jullie allebei de moeder van het kind zijn is natuurlijk een feit. Juridisch gezien is er alleen wel een verschil in de positie van de moeder die bevalt van het kind, en de moeder die niet van het kind bevalt. Juristen maken daarom een verschil tussen de 'geboortemoeder' en de 'meemoeder'. Vergeet niet dat ik vooropstel dat jullie allebei evenveel moeder zijn. Maar juridisch gezien is er nu eenmaal een verschil tussen de geboortemoeder en de meemoeder. Vandaar de namen 'geboortemoeder' en 'meemoeder'. 

De geboortemoeder is automatisch de juridische moeder van jullie kind. De meemoeder is niet automatisch de juridische moeder van jullie kind. Wat er nodig is, is dat de meemoeder het kind 'erkent'. Dit houdt in dat jullie naar een gemeente moeten gaan, om daar de meemoeder het kind te laten erkennen. Dit erkennen kan al voor de geboorte van het kind bij elke gemeente in het land. Na de geboorte van het kind kan de meemoeder het kind erkennen bij de gemeente waarin het kind is geboren.

Gevolgen erkennen kind door meemoeder

Wanneer de meemoeder het kind erkent, dan gebeurt er het volgende:

1. De meemoeder is juridisch de moeder van het kind (net als de geboortemoeder).
2. De meemoeder is verplicht het kind (financieel) te onderhouden, in ieder geval tot haar kind 21 wordt (net als de geboortemoeder).
3. Wanneer de meemoeder overlijdt, is jullie kind erfgenaam van de meemoeder. Net als dat jullie kind ook erfgenaam is van de geboortemoeder.
4. Jullie kind kan de achternaam van de meemoeder krijgen.
5. Jullie kind kan de nationaliteit van de meemoeder krijgen. Let op: dit kan wel wat ingewikkeld in elkaar zitten. Dit is namelijk afhankelijk van het recht van het land waarvan de meemoeder de nationaliteit heeft. Niet in ieder land is het ouderschap voor twee moeders juridisch (goed) geregeld namelijk.

Vergeet het ouderlijk gezag niet

Na het 'erkennen' van jullie kind door de meemoeder is het nog nodig om het 'ouderlijk gezag' te regelen. Het ouderlijk gezag houdt (onder andere) het volgende in:

1. De moeder met ouderlijk gezag mag 'officiële handelingen' doen namens haar kind. De moeder met ouderlijk gezag is bijvoorbeeld bevoegd om een paspoort voor haar kind aan te vragen en om beslissingen te maken over medische behandelingen voor haar kind.
2. De moeder met ouderlijk gezag is aansprakelijk voor schade die het kind aanricht. Dit is in ieder geval zo wanneer het kind nog geen 14 jaar oud is.
3. De moeder met het ouderlijk gezag beheert het vermogen van haar kind.

Er kunnen maximaal twee ouders het ouderlijk gezag over een kind hebben. De geboortemoeder heeft 'automatisch' het ouderlijk gezag over haar kind. De meemoeder krijgt het ouderlijk gezag niet altijd automatisch. Wanneer de meemoeder namelijk niet getrouwd is en geen geregistreerd partnerschap heeft met de geboortemoeder, dan moet zij het ouderlijk gezag nog aanvragen.

Wanneer de moeders met elkaar getrouwd zijn en de meemoeder het kind heeft erkend, dan hebben de moeders 'automatisch' allebei het ouderlijk gezag. De moeders hoeven dan niet het ouderlijk gezag aan te vragen na het erkennen van het kind. Ook als de moeders een geregistreerd partnerschap hebben met elkaar en de meemoeder het kind heeft erkend, dan hebben de moeders automatisch allebei het ouderlijk gezag. Ook deze moeders hoeven het ouderlijk gezag niet aan te vragen na de erkenning.

Het ouderlijk gezag aanvragen is trouwens helemaal niet ingewikkeld. Na de geboorte van het kind kan het ouderlijk gezag online aangevraagd worden met behulp van de DigiD's van de moeders. Gebruik hiervoor deze link.

Conclusie

Het ouderschap zit juridisch gezien niet makkelijk in elkaar. Zorg er daarom voor dat je je altijd juridisch laat voorlichten, het liefst nog voordat jullie zwanger worden. En vergeet niet om een donorcontract op te stellen! Wil je met me kennismaken of heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan gerust contact met me op.

 Mijn naam is Kim Smienk. Met mijn kantoor Kim Smienk Mediation houd ik me bezig met de -zoals ik het zelf noem- 'niet zo standaard' relaties. In het dagelijks leven 'regel' ik echtscheidingen voor bijvoorbeeld twee vrouwen die uit elkaar gaan, stel ik donorcontracten op voor vrouwen die met een zaaddonor een kind krijgen en maak ik ouderschapsplannen voor kinderen die door meer dan twee ouders tegelijk opgevoed worden.

In mijn praktijk worden er vaak allerlei vragen aan mij gesteld. Deze vragen zijn voor mij de inspiratie voor mijn artikelen. Ik kan me voorstellen dat jij als Zij aan Zij lezer ook een vraag hebt die je mij zou willen stellen. Over de juridische kant van een relatie of de juridisch kant van moeder(s) worden bijvoorbeeld. Laat gerust een vraag achter op mijn website en wie weet beantwoord ik jouw (anonieme) vraag in één van mijn artikelen voor Zij aan Zij!

Blijf op de hoogte!